اتّحاد اسم و صفت در باره خداوند عز و جل
پرسش :
از نظر احادیث، تفاوت اسم و صفت در مورد خداوند چیست؟
پاسخ :
در احاديث اسلامى ، اسم و صفت ، در مورد خداوند متعال ، يك معنا دارند . براى مثال «سميع» و «بصير» در برخى از احاديث ، به عنوان صفت آمده اند[۱]و در برخى از احاديث ، به عنوان اسم[۲]و برخى از احاديث نيز تصريح مى كنند كه اسما و صفات خداوند ، تفاوتى ندارند ، چنان كه از امام باقر عليه السلام نقل شده كه فرمود :
إنَّ الأَسماءَ صِفاتٌ وَصَفَ بِها نَفسَهُ .[۳]
نام ها[ ى خدا ] ، صفاتى هستند كه خداوند ، با آنها خود را وصف كرده است .
امام رضا عليه السلام نيز در پاسخ محمّد بن سنان كه از «اسم» پرسيده بود ، فرمود :
صِفَةٌ لِمَوصوفٍ[۴].[۵]
صفتى است براى يك موصوف .
بر اين اساس ، از منظر احاديث اسلامى ، همه نام هاى خداوند (اَسماءُ اللّه ) ، صفات اويند و همه صفات خداوند ، نام هاى او .
به سخن ديگر ، ظاهرا خداوند متعال ، اسم جامد و غير مشتقّى كه فقط علامت باشد ، ندارد و در همه اسماى او ، صفتى از صفات الهى لحاظ شده و حتّى نام «اللّه » ، ريشه اشتقاق دارد .[۶]
[۱]التوحيد : ص ۱۴۶ ح ۱۴ .
[۴]علّامه مجلسى مى گويد : جمله «صفتى است براى يك موصوف» ؛ يعنى نشانه و علامتى است كه بر يك ذات ، دلالت مى كند . پس اسم ، غير از ذات است . يا به اين معناست كه : نام هاى خداوند متعال ، دلالت بر صفاتى دارند كه بر او صدق مى كنند . يا مراد از اسم در اين جا ، همان است كه پيش تر بدان اشاره كرديم ؛ يعنى مفهوم كلّى اى كه لفظ براى آن وضع مى شود (مرآة العقول : ج۲ ص ۳۱) .
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت
