مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب

عنوان کتاب : دانشنامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

پديدآورنده : محمد محمدی ری شهری
همكار علمی : جمعی از پژوهشگران
همكار علمی : سید محمدکاظم طباطبایی
مترجم : عبد الهادی مسعودی

زمان پدیدآورنده:

محل نشر : قم

ناشر : دارالحدیث

نوبت چاپ : دوم

تاریخ انتشار : 1393

تعداد جلد : 10

تعداد صفحه :

شمارگان :

قطع : وزیری

زبان : عربی ـ فارسی

نوع جلد :

رده بندی کنگره :

شابک :

منبع:

جستجو در Lib.ir

دانشنامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

هدف از نگارش این دانش نامه، تنها اثبات یک باور اسلامى از منظر پیروان اهل بیت(ع) نیست؛ بلکه افزون بر این، گشودنِ راهى براى اتحاد پیروان همه ادیان، بلکه همه جهانیان، براى پاسخگویى به اصلى ترین نیاز بشر، یعنى حاکمیت عدالت در سرتاسر جهان است.

شایسته تقدیر کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، سال ۱۳۹۴ ش

برگزیده دهمین همایش بین المللی دکترین مهدوی، مهدی یاوران، سال ۱۳۹۳ ش

برگزیدهکتاب سال حوزه، سال ۱۳۹۴ ش.

دانش نامه به این مهم پرداخته و مسائل مرتبط با موضوعات مهدویت را با تکیه بر نصوص معتبر اسلامی بررسی کرده است. این مجموعه گسترده، افزون بر گردآورى متون تاریخى، حدیثى و آیات قرآن درباره مهدویت، پاسخ گویى به پرسش هاى نسل معاصر را به عهده گرفته و با کاوش در متون کهن، کوشیده است براى هر سؤال، پاسخى مستند و منطقى بیابد و آن را در جامه اى نو و مورد قبول، به نسل معاصر ارائه دهد.

محتوای کتاب در چهارده بخش با این عنوان ها تنظیم شده است: امام مهدی(ع) در پرتو ادله کلی، زندگی امام مهدی(ع)، غیبت امام مهدی(ع)، سفیران امام مهدی(ع) در غیبت صغرا، توقیعات امام مهدی(ع)، دیدار امام مهدی(ع) و کرامات او، وظایف مردم در روزگار غیبت، دعا، زیارت ها، نشانه های ظهور امام مهدی(ع)، قیام امام مهدی(ع)، سیره حکومتی امام مهدی(ع)، امام مهدی(ع) از دیدگاه شاعران و کتاب شناسی مهدویت.

گزیده ی دانشنامه

گزیده دانش نامه امام مهدی(عج)، محمد محمدی ری شهری، با همکاری محمدکاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، تلخیص: احمد غلامعلی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش، ۲ ج، ۱۱۴۲ص، وزیری

پيش گفتار

موضوع مهدويّت ، يكى از مترقى ترين اصول اعتقادى، اجتماعى و سياسى اسلام است و در جهان امروز، كه جامعه بيش از هر زمان ديگر تشنه ارزش هاى انسانى و در رأس آنها عدالت اجتماعى است، اعتقاد به امام مهدى(ع) ، زمينه ساز تحقّق اين بزرگ ترين آرزوى بشر در طول تاريخ است.

گرايش فطرىِ همه انسان ها به آرمان ظهور مُنجى ، سبب شده است كه پيروان همه اديان، با همه اختلافِ انديشه ها، آينده تاريخ را روشن ببينند و در انتظار روزى باشند كه بساط ظلم برچيده شود و عدالت بر تمام جهان ، سايه بگسترد.

بر اين پايه، همچنين تلاش براى دستيابى به جهانى تهى از ستم، و سرشار از عدالت مى تواند محور وحدت كلمه جهانيان در جهت تحقّق اين آرمان فطرى باشد.

پيروان مذاهب مختلف اسلامى نيز هر چند در خصوصيات مهدى(ع) اختلاف نظر دارند، همگى بر اين باورند كه عدالت در جهان، تنها به دست شخصى از نسل پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله به نام «مهدى» فراگير خواهد شد.

در اين ميان ، پيروان اهل بيت عليهم السلام بر اساس ادله نقلى و غير نقلى كه در اين دانش نامه به تفصيل خواهد آمد، بر اين باورند كه امام مهدى(ع) فرزند يازدهمين حجّت خداى سبحان پس از پيامبر اسلام است. او هم اكنون زنده و در انتظار فرمان الهى است تا از پس پرده غيبت درآيد و عدل را در جهان بگسترد.

قرآن كريم تحقّق اين رويداد بزرگ را با زبانِ اشاره[۱]بشارت داده و با عنايتى ويژه بر «استضعاف» - كه نقطه اشتراك همه ستمديدگان جهان است - ، فرموده است:

«وَ نُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِى الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ.[۲]

ما مى خواهيم بر مستضعفان زمين منت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان [حكومت زمين ] قرار دهيم» .

رهبر كبير انقلاب اسلامى ايران امام خمينى رحمه اللّه با الهام از اين آيه نورانى در ره نمودها، و بويژه در پيام هاى جهانى اش، همواره بر هوادارى از مستضعفان جهان تأكيد مى كرد، و خطّ انقلاب اسلامى ايران را - كه به اذن خداى سبحان زمينه ساز انقلاب جهانى مهدوى است - خطّ حمايت از مستضعفان مى دانست ،[۳]چنان كه در وصيت نامه سياسى - الهى خود خطاب به مستضعفان جهان فرموده است:

و شما اى مستضعفان جهان ، و اى كشورهاى اسلامى و مسلمانان جهان، بپاخيزيد و حق را با چنگ و دندان بگيريد و از هياهوى تبليغاتى ابرقدرت ها و عمّال سرسپرده آنان نترسيد ... و همه در زير پرچم پر افتخار اسلام مجتمع ، و با دشمنان اسلام و محرومان جهان به دفاع برخيزيد ، و به سوى يك دولت اسلامى با جمهورى هاى آزاد و مستقل به پيش رويد كه با تحقّق آن ، همه مستكبران جهان را به جاى خود خواهيد نشاند و همه مستضعفان را به امامت و وراثت ارض خواهيد رساند . به اميد آن روز كه خداوند تعالى وعده فرموده است .[۴]

بر اين اساس، هدف از نگارش دانش نامه امام مهدى(ع) بر پايه قرآن ، حديث و تاريخ ، تنها اثبات يك باور اسلامى از منظر پيروان اهل بيت عليهم السلام نيست؛ بلكه افزون بر اين، گشودنِ راهى است براى اتحاد پيروان همه اديان، بلكه همه جهانيان، براى پاسخگويى به اصلى ترين نياز بشر، يعنى حاكميت عدالت بر سراسر جهان.

البته كتاب هاى فراوانى در اين زمينه تأليف شده[۵]كه بسيارى از آنها در خور ستايش اند؛ ولى تلاش براى ارائه پژوهش هاى جديد، جامع، پويا و پيشرو، همچنان ضرورى است تا افق هاى پيش رو روشن تر شود. بويژه اين كه در دوران معاصر، برخى معاندان، براى ضربه زدن به جمهورى اسلامى ايران - كه بر پايه ولايت فقيه و نيابت عام از امام زمان(ع) شكل گرفته است، با شبهه پراكنى - ، اساس مهدويّت را هدف گرفته اند. از اين رو ، بزرگ ترين خدمتى كه مراكز علمى و پژوهشى مى توانند به ساحت مقدس امام مهدى(ع) ، و براى تداوم انقلاب اسلامى ايران تا حكومت جهانى ايشان داشته باشند، بازنگرى تخصصى در موضوع مهدويّت، و بازنگارى آن و پاك سازى نگاشته ها از مطالب سست و بى پايه، و ارائه نوشتارهايى است كه افزون بر اتقان علمى، پاسخگوى نيازهاى عصر حاضر باشند.

دانش نامه امام مهدى(ع) تلاشى است متواضعانه در اين راه، كه در پى انتشار موسوعة الإمام على بن ابى طالب(ع) در سال ۱۳۷۹، نگارش آن در دستور كار بخش پژوهشى مؤسسه دار الحديث قرار گرفت؛ امّا به دليل گستردگى و پيچيدگى موضوع از يك سو، و تراكم كارها از سوى ديگر، تكميل و آماده سازى نهايى آن به تأخير افتاد. اميد كه در آينده نزديك ، مورد بهره بردارى همگان، بويژه پژوهشگران و ارادتمندان آن بزرگوار، قرار گيرد.

شايان ذكر است با همه تلاشى كه براى اتقان و جامعيت اين اثر صورت گرفته، كار خود را خالى از خطا و كاستى نمى دانيم و از همه فضلا و پژوهشگرانى كه آن را ملاحظه مى كنند، تقاضا داريم كه با ارسال پيشنهادها و نقدهاى خود ، ما را در جهت رسيدن به نقطه مطلوب، يعنى ، «دانش نامه جامع مهدوى» يارى رسانند.

سپاس از همكاران

لازم مى دانم از همه فضلا و پژوهشگرانى كه در نگارش اين دانش نامه سهيم هستند،[۶]بويژه استاد ارجمند حجة الاسلام و المسلمين سيّد محمّدكاظم طباطبايى رئيس «پژوهشكده علوم و معارف حديث»، كه اين پژوهش با همكارى و همراهى جدّى و صميمانه ايشان سامان يافت، و همچنين از برادران گرامى آقايان محمود كريميان ، محمّدرضا سجادى طلب ، سيّد محمود طباطبايى نژاد و سيّد روح اللَّه سيّدطبايى، كه در مراحل اوليه و ساماندهى نهايى اين مجموعه ، تلاش هاى فراوانى داشتند، صميمانه سپاس گزارى كنم.

همچنين از استاد گران قدر حجة الاسلام و المسلمين عبدالهادى مسعودى ، رئيس «پژوهشكده تفسير اهل بيت عليهم السلام » ، كه تدوين شمارى از تحليل ها و افزون بر آن ، ترجمه اين دانش نامه به قلم رساى ايشان است، تقدير و تشكر مى كنم.

ارزيابى علمى اين مجموعه بر عهده آية اللَّه رضا استادى بوده است كه به همين سبب از زحمات ايشان قدردانى مى كنم.

سرانجام در اين شب پربركت، شب نزول قرآن، و شب حضور فرشتگان در محضر امام زمان(ع) ، از خداوند سبحان براى همه آنان پاداشى در خور فضل و بزرگوارى او مسئلت دارم.

ربّنا تقبّل منّا إنّك أنت السّميع العليم.

يا مُبَدّل السّيئات بالحسنات، يا أرحم الراحمين.

شب ۲۳ رمضان المبارك ۱۴۳۴

۲۱ / ۵ / ۱۳۹۱

محمّدى رى شهرى

مقدمه مترجم

در فرهنگ شيعى، هدايت و عدالت فراگير جهانى، آرزوهايى گره خورده به نهضت مهدوى و ترجمانى از قيام قائم آل محمّد است. اين آرزو و آرمان مقدّس بوده كه شيعه را هماره از ميان سنگلاخ ها و از دل كوره راه ها، بر كشيده و او را به اميد پيوستن به منجى بشريت، جوشان و خروشان به جلو رانده است. دانشيان را نيز سهمى از اين حركت است. ايشان با كوشش هايى سترگ و در خور ستايش، فانوس هايى از دل و جان خود برافروخته و به پاسدارى از يقين و اميد، همّت گماشته و راست قامت و استوار، بر سر دو راهى هاى جهل و ترديد ايستاده و شبهه هاى شيطانى و وسوسه هاى انسانى را دور ساخته اند.

در اين ميان، دانش نامه پيش رو، چون گوهرى رخشان، مى درخشد و رشته تلاش هاى عالمان پيشين را به نيازهاى امروز پيوند مى دهد. اين مجموعه گسترده، افزون بر گردآورى متون تاريخى و حديثى در باره مهدويّت، پاسخگويى به پرسش هاى نسل معاصر را به عهده گرفته و با كاوش در متون كهن، كوشيده است براى هر سؤال، پاسخى مستند و منطقى بيابد و آن را در جامه اى نو و مقبول به نسل معاصر ارائه دهد. از اين رو، ترجمه آن به فارسى، هم دشوارى هاى فهم و درك متون كهن تاريخى را به همراه داشته و هم براى عبور از تنگناهاى ترجمه متون دينى و مقدّس، دقّتى افزون را مى طلبيده است. متونى كه كمتر نقل و شرح شده اند، واژه هايى نامأنوس دارند و تركيب هايى ناآشنا را در جاهايى حسّاس از متن، در درون خود جاى داده اند.

در اين ترجمه، سعى بر رعايت امانت در بازگردان متون مقدّس - اعم از آيات نورانى قرآن و احاديث شريف اهل بيت عليهم السلام - و حفظ حدّ و مرز ترجمه و متون تاريخى و رجالى بوده است، هر چند در حدّ توان به زيبايى و روانى ترجمه نيز توجّه شده است.

گفتنى است كه پژوهشگر گران قدر، حجّة الإسلام رسول اُفقى، سراسر ترجمه را با متن عربى مقابله نموده و از سر دقّت و باريك بينى و دلسوزى، ده ها تذكّر و تصحيح را براى اين بنده به ارمغان آورده اند كه سزاوار است در همين جا از ايشان تشكّر كنم.

شايان ذكر است كه تحليل ها و بيان هاى موجود در دانش نامه - كه از نكات قوّت اين مجموعه به شمار مى آيند - ، به قلم برخى نويسندگان فارسى زبان اند و نياز به ترجمه نداشته اند. همچنين متون نقل شده از منابع كهن فارسى مانند نجم الثاقب ، با حفظ امانت ، تنها اندكى روان سازى شده اند . از اين رو در بخش هايى مانند «ديدار كنندگان با امام مهدى(ع) » شاهد سبك هاى متفاوتى هستيم كه از آن گريزى نيست .

گفتنى است كه هر جا روايات با اسناد آمده اند، تنها راوى نخست آنها در ترجمه ذكر شده و اسامى بقيّه راويان نيامده است. اين كار به دليل يكسانى نسبى نام هاى خاص در عربى و فارسى است كه نياز به ترجمه را از ميان مى برد و افزون بر اين به كاهش حجم كتاب يارى مى رساند.

نكته ديگر ، آن است كه در اين دانش نامه ، از متونى كه پيش تر در آثارِ منتشر شده دار الحديث ترجمه شده اند ، به طور كامل و گاه با اصلاح ، استفاده شده است . از اين رو ، بخشى از ترجمه پيش رو، بويژه در جلد نخست ، به قلم ديگر مترجمان گران قدر آثار دار الحديث، مانند استاد حميدرضا شيخى است. اين شيوه، بر پايه رويكردى نو در مؤسّسه دار الحديث است كه همه پژوهش ها و ترجمه هاى پيشين، در پژوهش هاى بعدى، مورد بهره بردارى قرار مى گيرند .

گفتنى است ترجمه چند شعر عربى در فصل مربوط به اشعار شاعران عرب نيز بر عهده دوست گرامى ، جناب آقاى محمّد مرادى بوده و شرح حال راويان در پانوشت هاى كتاب ، به قلم همكاران گروه رجال پژوهشكده است . يادآورى اين نكات براى ارج نهادن به اين عزيزان و پاسداشت حقّ معنوى آنان است، هر چند مسئوليت كلّى ترجمه، همچنان بر دوش اين حقير است و پذيراى انتقادها و راه نمايى هاى خوانندگان دانشور و گرامى دانش نامه هستم .

خداوند ، اين تلاش را زمينه ساز بهره گيرى بيشتر از معارف اهل بيت عليهم السلام و توسعه فرهنگ مهدويّت سازد و آن را به كرم و بزرگى خويش بپذيرد و همه خدمت گزاران معارف اهل بيت عليهم السلام را در باغ رضوانش جاى دهد.

به اميد حضور در ركاب قائم آل محمّد عليهم السلام

عبد الهادى مسعودى