بشارت تورات و انجیل امروزین در مورد حضرت محمد(ص)

گرچه ممكن است در سنّت شفاهى و نيز برخى از كتاب هاى اَپوكريفاى[۱]موجود و رايج در عصر نزول قرآن ، بشارت هاى مربوط به پيامبر خدا(ص) با صراحت بيشترى وجود داشته باشد ، با اين حال ، در نوشته هاى موجود يهوديان و مسيحيان نيز به سهولت مى توان آنها را يافت . هم در كتب عهد عتيق و هم در كتب عهد جديد ، مواردى وجود دارد كه مى توان آنها را حاكى از بشارت هاى پيامبران بزرگى همچون حضرت موسى ، حضرت عيسى و ديگر پيامبران بنى اسرائيل دانست كه در اين جا به مهم ترين اين موارد به تفكيك عهد قديم و عهد جديد مى پردازيم .

پيشگويى هاى تورات

در كتاب هاى مربوط به بشارات[۲]و تفاسير قرآن[۳]به موارد زيادى از متون عهد قديم استشهاد شده و نويسندگان و محققان، آنها را بر پيامبر اسلام(ص) منطبق دانسته اند . در اين جا به بيان چند نمونه مى پردازيم .

ظهور آخرين شريعت الهى از فراز كوه فاران

در تورات آمده است :

و اين است بركتى كه موسى مرد خدا قبل از وفاتش به بنى اسرائيل داد . او گفت : خداوند از كوه سينا آمد ، از كوه سعير طلوع كرد و از كوه فاران درخشيد و با ده هزار از مقدسين و مؤمنين آمد .[۴]اين عبارت ، به صورت كنايه از ظهور سه پيامبر بزرگ الهى، يعنى حضرت موسى(ع) ، حضرت عيسى(ع) و حضرت محمّد(ص) سخن مى گويد . خداوند در سينا بر حضرت موسى(ع) تجلى كرد ، در «ساعير» كه همان فلسطين است بر حضرت عيسى(ع) ظهور يافت و در كوه «فاران»[۵]در مكّه بر پيامبر اسلام(ص) متجلّى شد . هيچ يك از پيامبران بنى اسرائيل ، كوچك ترين ارتباطى با كوه فاران نداشته اند . فقط هاجر بود كه به اتفاق فرزندش اسماعيل در بيابان «بئر شبع» سرگردان شد و سپس در حوالى فاران اسكان گرفت و خداوند در همان هنگام بود كه هاجر را بشارت داد كه «من قوم بزرگى را از او به وجود خواهم آورد».[۶]تورات تصريح مى كند كه خدا با اسماعيل بود و او در بيابان فاران بزرگ شد[۷]و نسل اعرابى را كه پيامبر اسلام از آن است بنيان نهاد . در كتاب حَبَقوق نبى نيز اين بشارت آمده است . او مى گويد :

خدا از تيمان ، و آن قدّوس ، از فاران بر آمد و جلالش آسمان ها را فرا گرفت و سراسر زمين از حمدش پر شد .[۸]

تيمان و تيما در تورات بسيار آمده[۹]و هر دو به معناى صحراى جنوبى است و بر عربستان اطلاق مى شد كه در جنوب فلسطين است .[۱۰]جاى شگفتى است كه در برخى از ترجمه هاى جديد فارسى از كتاب حبقوق ، به جاى فاران ، كوه سينا گذاشته اند![۱۱]كه علاوه بر آن كه از نظر خود تورات نيز ، فاران و سينا نمى توانند يك مكان باشد ، بر خلاف متون اصلى عبرى و يونانى و همه ترجمه هاى معتبر كتاب مقدّس است .[۱۲]

وعده ظهور پيامبرى از نسل حضرت اسماعيل(ع)

مطابق تورات ، موسى مى گويد :

خداوند از ميان شما ، از ميان برادران شما ، پيامبرى همچون من خواهد فرستاد .[۱۳]

و در ادامه، سخن خدا را عيناً بازگو مى كند كه مى گويد :

در آينده پيامبرى همچون تو ، از ميان برادران آنها ، مبعوث خواهد كرد و كلامم را در دهانش خواهم نهاد .[۱۴]

در اين آيات ، با تعبير «برادران بنى اسرائيل» به پيغمبرى اشاره مى شود كه از نسل حضرت اسماعيل خواهد آمد . تورات، خود، قبايلى را كه از نسل اسماعيل يا عيسو[۱۵]بوده اند كه در واقع پسرعموهاى بنى اسرائيل محسوب مى شوند ، به عنوان برادران بنى اسرائيل معرفى كرده است .[۱۶]يگانه پيامبرى كه آمدنش از نسل حضرت اسماعيل معلوم است ، حضرت محمد(ص) است . علاوه بر اين ، بر پايه متون دينى، او نيز همانند حضرت موسى(ع) شريعتى را خواهد آورد . هيچ يك از پيامبران بنى اسرائيل ادعا نكرده اند كه مانند موسى(ع) هستند . علاوه بر اين ، تورات تصريح دارد كه پيامبرى به مانند موسى در ميان بنى اسرائيل نخواهد آمد .[۱۷]در حالى كه در قرآن كريم تلويحاً به اين امر اشاره شده است كه حضرت محمد(ص) ، پيامبرى مانند حضرت موسى(ع) است . قرآن كريم در بيان وجه تشابه حضرت موسى(ع) و حضرت محمد(ص) مى گويد :

(إِنَّآ أَرْسَلْنَآ إِلَيْكُمْ رَسُولًا شَهِدًا عَلَيْكُمْ كَمَآ أَرْسَلْنَآ إِلَى  فِرْعَوْنَ رَسُولًا ؛ ما پيغمبرى به سوى شما فرستاده ايم كه (در روز قيامت) در حق شما گواهى خواهد داد همان گونه كه به سوى فرعون هم پيامبرى را فرستاده بوديم) .[۱۸]

و نيز كتابِ (شريعت) پيامبر اسلام را كتابى نازل شده بعد از كتاب موسى معرفى مى كند : ( إِنَّا سَمِعْنَا كِتَبًا أُنزِلَ مِن بَعْدِ مُوسَى  )[۱۹]و ( وَ مِن قَبْلِهِ كِتَبُ مُوسَى  إِمَامًا وَ رَحْمَةً ) .[۲۰]

از سوى ديگر ، عبارت «كلامم را در دهانش خواهم نهاد» اشاره به اين نكته است كه آن پيامبر موعود «امّى» بوده و با نوشتن و خواندن سر و كارى نداشته است و از طريق وحى شفاهى ، كلام خدا را به مردم مى رساند . در برخى ترجمه هاى اخير از كتاب مقدس ، عبارت «از ميان برادران شما» ، با عبارت «از قوم اسرائيل» جاى گزين شده است .[۲۱]با اين حال ، در عهد جديد نيز اين سخن حضرت موسى نقل شده است . در كتاب اعمال رسولان آمده است : «همين موسى به قوم اسرائيل گفت : خدا از ميان برادران شما ، پيامبرى مانند من برايتان خواهد فرستاد» .[۲۲]

شترسوار (راكب البعير) ، كنايه از چه كسى است؟

آيه ششم از باب بيست و يكم كتاب اشعياى نبى ، از كتب عهد عتيق ، با استفاده از دو تعبير كنايى «الاغ سوار» و «شتر سوار» ، ظهور حضرت عيسى(ع) و حضرت محمّد(ص) را پيشگويى مى كند . اين دو تعبير ، بعداً در ترجمه ها دچار تغييراتى شده است . در اين كتاب ، عبارت «كسى كه سوار الاغ است» به «كسانى كه سوار بر الاغ اند» و عبارت «كسى كه سوار بر شتر است» به «كسانى كه سوار بر شترند» تغيير يافته اند .[۲۳]

روايات شيعه ، از تشكيل مجلسى در محضر امام رضا(ع) خبر مى دهند كه مأمون عباسى به منظور گفتگو و مناظره تشكيل داد . در آن مجلس ، علماى بزرگ اديان و مذاهب از جمله يهود و نصارا شركت داشتند . در اين مجلس ، امام رضا(ع) خطاب به دانشمند يهودى مى گويد : «اى يهودى! من تو را قسم مى دهم به آن ده معجزه اى كه بر موسى نازل شد ، آيا در تورات ، خبر محمد(ص) و امت او هست يا نه؟ آيا با عنوان "پيروان شتر سوار كه پروردگار را فراوان تسبيح مى كنند و در دستانشان شمشيرهايى هست كه از مردم كافر روى زمين انتقام مى گيرند" از امّت او ياد نشده است؟ آيا در تورات چنين نوشته شده است؟» يهودى اين سخن را تصديق كرد و گفت : بله . سپس خطاب به دانشمند مسيحى ، كه در آن زمان با عنوان جاثليق شناخته مى شد ، فرمود : «آيا از كتاب شعيا اطلاعى دارى؟» گفت : حرف به حرفش را مى دانم . گفت : «آيا در آن جا اين كلام نيست كه شعيا در مكاشفه خود گفت : من آن الاغ سوار (يعنى عيسى) را ديدم در حالى كه جِلباب ها و روپوش هايى از نور به خودش گرفته بود ، و آن شترسوار را ديدم در حالى كه نورش مانند نور قمر مى درخشيد؟» گفت : بله ، شعيا چنين چيزى گفته است .[۲۴]در برخى از منابع اهل سنّت نيز به اين پيشگويى در كتاب اشعياى نبى اشاره شده است .[۲۵]

ملاحظه مى كنيم كه در اين روايت ، كتاب اشعيا به عنوان بخشى از تورات تلقى شده است و اين شاهدى بر صدق نظريه ماست كه در زمان نزول قرآن ، به مجموعه عهد عتيق ، تورات اطلاق مى شده است .