دومين فرزند پسر امام حسين عليه السلام نيز على نام داشت و به دليل اين كه او ميان علىِ اكبر و علىِ اصغر قرار داشت، علىِ اوسط (وَسَطى) نيز ناميده شده است.
ايشان چهارمين امام از امامان دوازدهگانه اهل بيت عليهم السلام است كه پس از شهادت پدرش به مقام امامت، نائل آمد و امامت در نسل او امتداد يافت.
مشهورترين كنيههاى ايشان، ابو الحسن، و مشهورترين القاب ايشان، زين العابدين، سيّد العابدين و سجّاد است.
مادر وى، شهربانو دختر يزدگرد است.
قول مشهور، سال ولادت ايشان را سال ۳۸ هجرى مىداند كه بر پايه آن در كربلا، ۲۳ ساله بوده است. اقوال ديگر، عبارت اند از: سال ۳۷ هجرى، «۷» سال ۳۶ هجرى، در زمان جنگ جمل و سال ۳۳ هجرى.
روز ولادت ايشان، روز جمعه ، پنجم شعبان، گزارش شده است.
ايشان، با فاطمه، امّ عبد اللّه دختر امام حسن عليه السلام، ازدواج كرد و داراى سه فرزند به نامهاى حسين، محمّد (امام باقر عليه السلام) و عبد اللّه شد.
ايشان، در ۵۷ يا ۵۸ سالگى، در روز دوازدهم يا بيست و پنجم محرّم محرم، هجدهم يا نوزدهم محرم، و ۲۴ ربيع اوّل. سال ۹۴ يا ۹۵ هجرى به وسيله وليد بن عبدالملك، مسموم شد و به شهادت رسيد.
امام زين العابدين عليه السلام، در قبرستان بقيع، در كنار قبر عمويش امام حسن عليه السلام به خاك سپرده شد.
