تحليلی بر نگارش ‏های «الموضوعات» در اهل سنت - صفحه 387

1. كتب اصلي 15 عنوان
2. كتب فرعي يا ناظر 28 عنوان
3. غير آن دو 35 عنوان

4. سبك كتاب ها

كتب الموضوعات از نظر سبك و شيوه يكسان نيستند، بلكه به گونه هاي مختلف قابل تقسيم اند كه به برخي از آن با ذكر نمونه اشاره مي كنيم:
1. برخي از اين كتاب ها به گردآوري روايات ضعيف يا جعلي پرداخته اند و هيچ گونه نظم و ترتيبي در آنها موجود نيست؛ مانند شماره هاي 1، 2 و 7.
2. برخي ديگر به گردآوري روايات پرداخته، ولي از نظم و ترتيب برخوردارند و علاوه بر آن به ذكر دليل ضعف يا جعل نيز مي پردازند؛ مانند شماره هاي 5، 6 و 8.
3. برخي از اين كتب تنها به استخراج احاديث ضعيف از كتاب هاي ديگر پرداخته اند؛ مانند شماره هاي 3، 4، 14، 20، 22، 55 و 57 - 63.
4. برخي از كتاب هاي الموضوعات به بيان قاعده براي شناخت احاديث جعلي پرداخته اند؛ مانند: شماره 21، المنار المنيف.

دوم. تحليل نگارش ها

چنان كه در مقدمه ياد شد، تحليل نگارش ها بر اساس قرون و مناطق جغرافيايي و گرايش هاي فكري نويسندگان و نيز محورهايي كه در آن حديث جعل شده مي تواند افق هايي را براي پژوهش هاي گسترده بگشايد. در اينجا تحليل اين نگارش ها را در چهار محور دنبال مي كنيم:
1. تحليل بر پايه پراكندگي و فراواني در قرون،
2. تحليل برپايه شهرها و مناطق جغرافيايي ،
3. تحليل بر اساس گرايش هاي فكري و مذهبي نويسندگان،
4. تحليل بر اساس تعداد روايات مجعول و موضوعات آنها.
شرح اين محورها از اين قرار است:

1. تحليل برپايه پراكندگي و فراواني بر حسب قرون

پراكندگي كتاب ها بر اساس قرون بدين صورت است:
قرن اول (1اثر) ش 1
قرن پنجم (2اثر) ش 2، 3
قرن ششم (5اثر) ش 4 - 8
قرن هفتم (6اثر) ش 9 - 14
قرن هشتم (9اثر) ش 15 - 23

صفحه از 399