مبانی اعتبارسنجی روایات بحارالانوار نزد علامه مجلسی

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : محسن قاسم پور
پديدآورنده : ابوطالب مختاری هاشم آباد

چکیده :

بدون تردید هر پژوهشگری برای بهره‌مندی بهتر از بحارالانوار، بزرگ‌ترین دایره‌المعارف حدیثی شیعه، ناگریز است با پیش‌فرض‌های مؤلفِ آن در اعتبارسنجی روایات آشنا گردد. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی نشان می‌دهد علامه مجلسی به پیروی از دانشوران حدیث‌محورِ پیش از خود، روایات را براساس قراین کتاب‌شناسانه و به‌شیوۀ تحلیل فهرستی، اعتبارسنجی می‌کرده و در بیشتر موارد، قراین متنی را بر قراین سندی، بیشترارج می‌نهاده است. همچنین براساس روایات، اصلِ احتیاط ـ تحفظ بر متن احادیث و پرهیز از تأویل مگر به ضرورت ـ و نیز قاعدۀ تسامح در ادلۀ سنن با قید شیعی بودن روایات آن را، در ارزیابی مصادر و احادیث بحارالانوار به‌کار بسته است. علامه مجلسی براساس چهار مبنای یادشده، روایات را از جهت اعتبار رتبه‌بندی کرده و اکثر روایات بحارالانوار را معتبر دانسته است، ولی ازآن میان مبنای کتاب‌محورانۀ وی، کاربرد و تأثیر بیشتری در اعتباربخشی به روایات بحارالانوار نزد وی داشته است.