آنچه مورد بحث و دقت در اين مقاله است، شناسايي اين گونه مشايخ و توجه به تأثير وثاقت يا ضعف ايشان در ارزيابي سندي روايات الكافي است.
شناسايي اوليه مشايخ اجازه
گام نخست براي يافتن مشايخ اجازه، تحليل آماري اسناد روايات به منظور يافتن فراواني نسبي نقل از هر يک از مشايخ است.
تحليل آماري اسناد روايات
اگر روايات منقول از يكي از راويان در نظر گرفته شود، دقت در سند اين روايات در شرايطي نشان مي‌دهد كه روايات منقول توسط آن راوي از شيخ خاصي از طبقه قبل، نسبت به ساير افراد در آن طبقه، فزوني قابل توجهي دارد؛ به عنوان مثال، چنانچه روايات محمد بن الفضيل را مورد بررسي قرار دهيم، مشخص مي‌شود كه از بين 178 سندي ۱ كه نام وي در آنها وجود دارد، وي در 72 سنده ناقلِ روايتي از ابوالصباح كناني بوده است. اين كثرت روايات از ابوالصباح در برابر ساير مشايخ، احتمال را اين كه محمد بن الفضيل كتابي را از ابوالصباح روايت نموده باشد، در برابر نقل سماعي از ساير راويان تقويت مي‌كند. به اين ترتيب، يكي از محتمل‌ترين مواردي كه فرد مي‌تواند شيخ اجازه باشد، در چنين حالتي قابل تصور است. استفاده از نمودار اين احتمال را بهتر نشان مي‌دهد.
نمودار يك. مشايخ محمد بن الفضيل در روايات الكافي
1.. تمامي آمارهاي مندرج در مقاله با استفاده از نرم‌افزار دراية‌النور، نسخه ۲/۱ به دست آمده است.
