اُنظُرْ إلى مَن هُوَ دُونَكَ فِى المـَقدُرَةِ و لا تَنظُرْ إلى مَن هُوَ فَوقَكَ فِى المـَقدُرَةِ، فَإِنَّ ذلِكَ أقنَعُ لَكَ بِما قُسِمَ لَكَ؛۱
به ناتوان‌تر از خودت بنگر و به توانگر از خويش منگر؛ زيرا اين كار، تو را به آنچه قسمت تو شده، قانع‌تر مى‌سازد.
رعايت اين رهنمود، نقش مهمى در پيشگيرى از چشم و همچشمى و افراط در تجمل‌گرايى دارد.
7. در نظر گرفتن فرهنگ جامعه
يكى از نكاتى كه در باره موضوع ساده‌زيستى و دوري از تفريط در مصرف، توجّه به آن ضرورى است، در نظر گرفتن فرهنگ عمومى مردم، در زمان‌هاى مختلف است. به سخن ديگر، ساده‌زيستى، به معناى استفاده از پوشاك يا غذاى نامرغوب و يا مسكن نامطلوب و در يك جمله، زندگى نامتعارف نيست. در روايتى از امام رضا( آمده است كه مى‌فرمايد:
إنَّ أهلَ الضَّعفِ مِن مَوالِىَّ يُحِبّونَ أن أجلِسَ عَلَى اللُّبودِ وألبَسَ الخـَشِنَ، و لَيسَ يَتَحَمَّلُ الزَّمانُ ذلِكَ؛۲دوستان سست‌عقيده‌ام، دوست دارند كه من بر پلاس بنشينم و جامه زُمُخت بپوشم؛ امّا اين روزگار، گنجايش چنين كارى ندارد.
همچنين، هنگامى كه سفيان ثورى، ملاحظه كرد امام صادق(، لباس زيبايى بر تن دارد و به ايشان ايراد گرفت كه پدرانش از اين گونه لباس‌ها استفاده نمى‌كرده‌اند، امام فرمود:
إنَّ آبائى( كانوا فى زَمان مُقفِر مُقتِر، و هذا زَمانٌ قَد أرخَتِ الدُّنيا عَزالِيَها، فَأحَقُّ أهلِها بِها أبرارُهُم؛۳همانا پدران من در روزگار فقر و تنگ‌دستى زندگى مى‌كردند، حال آن‌كه امروز، زمانه گشايش و فراخى است؛ پس شايسته‌ترين كسان براى بهره‌مندى از اين گشايش، نيكان اين زمانه‌اند.
بنا بر اين، همسويى با فرهنگ مشروع حاكم بر جامعه، نه تنها نكوهيده نيست، بلكه مطلوب و پسنديده است؛ همان گونه كه در روايتى ديگر از امام صادق( آمده است:
خَيرُ لِباسِ كُلِّ زَمان لِباسُ أهلِهِ؛۴بهترين جامه براى هر روزگار، جامه مردم همان زمان است.
د. نبايدهاى اصلاح الگوى مصرف، از امكانات شخصى و عمومى
بر پايه آنچه در باره ضرورت‌هاى اصلاح الگوى مصرفْ تبيين شد، معيارهاى الگوى صحيح در مصرف، عبارت‌اند از: برنامه‌ريزى، ميانه‌روى، رعايت اولويت‌ها، همدردى با توده‌هاى مردم در تنگناهاى اقتصادى،
1.. همان، ج۸، ص۲۴۴، ح۳۳۸؛ علل الشرائع، ص۵۵۹؛ تحف العقول، ص۳۶۰.
2.. مكارم الاخلاق، ج۱، ص۲۲۰، ح۷۴۸.
3.. بحار الانوار، ج۴۷، ص۳۵۴، ح۶۳.
4.. الكافي، ج۱، ص۴۱۱، ح۴، ج۶، ص۴۴۴، ح۱۵.
