الگوی مصرف از نگاه قرآن و حديث - صفحه 29

خداوند، به يكى از پيامبران وحى فرمود كه به قومش بگويد: همچون دشمنان خدا لباس نپوشند، مثل آنان خوراك نخورند، و به شكل ايشان درنيايند، كه در اين حال، همچون آنان، دشمن خدا خواهند بود.
و بر اين اساس، مصرف‌گرايى به شيوه بيگانگان، در صورتى كه مصداق اسراف كمّى نباشد، بى‌ترديد، يكى از مصاديق بسيار خطرناكِ اسراف كيفى است و مبارزه همگان، براى پيشگيرى از مفاسد فرهنگى، اقتصادى و سياسى آن، لازم و ضرورى است.

6. تفريط در مصرف

تفريط در مصرف، مانند اسراف و افراط در آن، پيامدهاى زيان‌بار گوناگونى دارد. از اين رو، اسلام، از يك سو، با افراط و اسراف در مصرف، به شدّت مخالف است و به ميانه‌روى و ساده‌زيستى، سفارش مى‌كند و از سوى ديگر، تفريط در مصرف و سخت‌گيرى بر خود و خانواده را نيز محكوم مى‌نمايد. در حديث نبوى آمده است:
كُلوا وَ اشرَبوا و تَصَدَّقوا وَ البَسوا فى غَيرِ مَخيلَة و لا سَرَف؛ إنَّ اللهَ يُحِبُّ أن تُرى نِعمَتُهُ عَلى عَبدِهِ؛۱بخوريد و بياشاميد و صدقه دهيد و بدون فخرفروشى و اسراف‌كارى، جامه بپوشيد؛ زيرا خداوند دوست دارد كه نعمتش بر بنده‌اش نگريسته شود.
افزون بر آيات و رواياتى كه به بهره‌گيرى از مواهب الهى، توصيه دارند، در احاديث فراوانى، كسانى كه خود را از لذّت‌هاى مشروع زندگى محروم مى‌كنند، به شدّتْ نكوهش شده‌اند.
روايت شده است كه پيامبر(، هنگامى كه شنيد ده نفر از اصحاب او، شمارى از لذّت‌هاى زندگى را بر خود تحريم كرده‌اند، ضمن نكوهش اين اقدام، در يك سخنرانى عمومى فرمود:
إنَّما هَلَكَ مَن قَبلَكُم بِالتَّشديدِ؛ شَدَّدوا عَلى أنفُسِهِم فَشَدَّدَ اللهُ عَلَيهِم، فَاُولئِكَ بَقاياهُم فِى الدِّياراتِ وَ الصَّوامِعِ؛۲جز اين نيست كه كسانى پيش از شما، بر خود سخت گرفتند و از اين روى، هلاك شدند. ايشان بر خود سخت گرفتند و خداى هم بر آنان سخت گرفت. پس اينان (راهبان و كشيشان)، باقى‌مانده در ديرها و صومعه‌ها هستند.

ه‍ . راه‌كارهاى اصلاح الگوى مصرف از امكانات ملّى

هدر دادن منابع ملّى و درست مصرف نكردن بودجه عمومى كشور، يكى از بزرگ‌ترين خطرهايى است كه همه نظام‌هاى سياسى را ـ بويژه نظام‌هايى كه مبتنى بر ارزش‌هاى اسلامى و مردم‌سالارى دينى‌اند ـ

1.. مسند ابن‌حنبل، ج۲، ص۶۰۳، ح۶۷۲۰.

2.. عوالي اللآلي، ج۲، ص۱۴۹، ح۴۱۸.

صفحه از 36