و به دليل فوايد عملى آن، روى آن، حسّاسيت وجود داشته است؛ امّا آنچه كه در شيعه وجود دارد، اعتبار دادن به اين روزها به عنوان روز عيد يا سوگ، نكته اى است كه اهل سنّت براى آن اهميتى قايل نبودند؛ براى مثال، ديده نشده است كه در قرون نخستين اسلامى، اهميتى براى روز ولادت پيامبر( قايل باشند. اين در حالى است كه در ميان شيعيان، از كهن ترين ايّام، آثارى در اين زمينه وجود داشته است.
با اين حال، اختلاف نظر ميان شيعيان نيز وجود داشته است و راه حل براى عالمان اين رشته، بخصوص براى آسان كردن كار مردم آن بوده است كه يك تاريخ را بر اساس روش هايى كه داشته اند و بيش‌تر بر اساس شهرتى كه محصول بررسى علمى و مسائل ديگر بوده است، يك روز را معين مى كرده اند؛ امّا در بسيارى از موارد، در يك موضوع، تاريخ هاى مختلف ارائه مى شده، بدون آن كه يكى از آنها دقيقاً درست دانسته شود.

اختلاف نظر در تواريخ شرعي

اختلاف نظر در تعيين تاريخ براى هر رويدادى وجود دارد و نمونه هاى آن در تواريخ اسلامى و درباره رويدادهاى مختلف نيز فراوان است؛ امّا به طور معمول، سه نوع نگاه در تعيين تاريخ هاى شرعى مطرح است.
نخست، نگاه روايى بر اساس نقل هايى كه رسيده و محدّثان و اخبارى ها آن را روايت مى كنند. اين افراد، به طور معمول، به يك قول از يك معصوم يا يك شخصيت برجسته مذهبى اعتماد مى كنند.
دوم، نگاه مورّخان كه شكل سندى به نقل خود نمى دهند و علاوه بر آن، منابع خاص خود را دارند.
سوم، نگاه منجّمان؛ مانند: سلامى، بتانى، حمزه اصفهانى، بيرونى يا محمّد بن ايّوب طبرى كه آنان نيز به جز استفاده از نقل هاى مورّخان و احياناً محدّثان، جستجوهاى نجومى براى يافتن طالع دارند و اين كه مثلاً در فلان تاريخ، آيا طالعى براى ظهور شخصيتى كه در حد پيامبر خدا( باشد، وجود دارد يا نه؟ درباره بخش اخير مى توان به آثار الباقية بيرونى مراجعه كرد. ^۱ هرچه هست، دامنه اختلاف در اين باره، زياد است.
در نگاه اوّل، اختلاف نقل ها در باب ولادت پيامبر خدا( قدرى شگفت مى نمايد و اين شگفتى، وقتى بيش‌تر مى شود كه به اختلاف درباره تاريخ مبعث، هجرت، و وفات آن حضرت برسيم.
اِربلى در اواخر قرن هفتم، درباره ولادت پيامبر خدا( و با توجّه به اختلاف نظر موجود در آن، به ساير اختلافات هم اشاره كرده، مى نويسد:
إن اختلافهم فى يوم ولادته سهل؛ إذ لم يكونوا عارفين به، و بما يكون منه، و كانوا اُميّين لا يعرفون ضبط مواليد أبنائهم. فأمّا اختلافهم فى موته فعجيب. و الأعجب من هذا مع اختلافهم فى الأذان و الإقامة، بل اختلافهم فى موته أعجب؛ فإن الأذان ربّما ادّعى كل قوم أنهم رووا فيه رواية، فأمّا موته فيجب أن يكون معيناً معلوماً. ^۲