عن علىّ بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن أبى عمير، عن أبان بن عثمان رفعه بإسناده، قال: لمّا بلغ عبد الله بن عبدالمطلّب (إلى أن قال) فولد رسول الله( عام الفيل لاثنتى عشرة ليلة مضت من ربيع الأوّل يوم الاثنين.... ۱
در بحار الأنوار، به نقل از مواليد الأئمّة (كه در جايى، آن را از جهضمى دانسته)، پس از آن كه تولّد را در هفدهم ربيع الأوّل نقل كرده، قول دوم را دوازده ربيع الأوّل ياد كرده است. اين، نشان مى دهد كه در روايات شيعى قرن دوم يا سوم، روايت دوازدهم ربيع الأوّل هم بوده است. ۲
ابن طاووس هم مى نويسد:
قد روينا فى كتاب التعريف للمولد الشريف عدّة مقالات أنّ اليوم الثانى عشر من ربيع الأوّل كانت ولادة رسول الله(فصومه احتياطاً للعبادة بما يبلغ الجهد إليه. ۳
نكته ديگر، آن است كه ابن طاووس معتقد است كه ما در كتب برخى از اصحاب خود از عجم، يافتيم كه مستحب است در روز دوازدهم، دو ركعت نماز با حمد و سه بار سوره كافرون و ركعت دوم، حمد با سه بار قل هو الله، خوانده شود. ۴ اين هم مى تواند شاهدى بر آن باشد كه شيعيان عجم، ولادت را دوازدهم ربيع الأوّل مى دانسته اند.
ب. هفدهم ربيع الأوّل
اين نظريه، در ميان شيعيانْ شهرت يافته و قديمى ترين مورّخ رسمى تواريخ شرعى ـ كه كتابش برجاى مانده ـ ، يعنى شيخ مفيد، در رساله مسار الشيعة و برخى از آثار ديگر خود، هفدهم ربيع الأوّل را روز ولادت دانسته است. علاّمه شوشتري مى نويسد:
ما پيش از شيخ مفيد، به هيچ عبارتى دست نيافتيم كه روز هفدهم را روز ولادت بداند. ۵
ضمن اشاره به اين كه در تاريخ أهل البيت ـ كه كهن ترين متن درباره تواريخ شرعى اهل بيت( است ـ يادى از روز تولّد پيامبر خدا( نشده است. ۶
با اين توجّه بايد گفت كه عبارت شيخ مفيد، هسته اصلى باور شيعيان به تعيين روز هفدهم براى ولادت پيامبر خدا(است:
و فى السابع عشر منه مولد سيدنا رسول الله( عند طلوع الفجر من يوم الجمعة فى عام الفيل، و هو يوم شريف عظيم البركة و لم يزل الصالحون من آل محمّد( على قديم الأوقات يعظمونه
1.. كمال الدين، ص۱۹۶.
2.. بحار الأنوار، ج۱۵، ص۲۵۰.
3.. الإقبال، ص۵۹۹.
4.. همان.
5.. تواريخ النبي والآل، ص۲۰.
6.. قس: تاريخ اهل البيت(، ص۸۳.
