هرچند نمي‌توان انكار كرد كه آياتي در حق و فضيلت اهل بيت( وارد شده كه مستند و مورد اتفاق مسلمانان است، ولي درايت و تيز انديشي يك محقق اقتضا مي‌كند كه اين‌گونه روايات را با وسواس بيشتري مورد دقت قرار دهد؛ چنان‌كه يكي از محققان چنين دقتي را به خرج داده است:
امام صادق( در تفسير آيه 40 سوره نور فرمود: (كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجـِّيٍّ(، يعني خليفه اول و دوم، (يَغْشَاهُ مَوْجٌ(، يعني خليفه سوم، و (ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ(، يعني معاوية بن ابي‌سفيان و بني‌اميه، (مَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّـهُ لَهُ نُوراً(، يعني اگر خداوند براي كسي اماماني را از فرزندان فاطمه( قرار ندهد، (فَمَـا لَهُ مِن نُورٍ(، يعني در قيامت امامي نخواهد داشت. ۱
اين محقق در توضيح اين روايت مي‌نويسد:
چه‌بسا بتوان روايت‌هايي را در اين باره به صورت نزديك و موافق منطق و عقل، تأويل و تفسير كرد، امّا اين روايت و امثال آن هيچ تأويلي نمي‌پذيرد و نمي‌توان اشكالات و عيوب آنها را ناديده گرفت؛ چرا كه اين تفسير منسوب به امام، اول اين‌كه، به دور از ظاهر آيه است و دوم اين‌كه مورد تأييد شيوه قرآني نيست، و سوم اين‌كه، بسيار دور از شخصيت و شأن والاي امام است كه با اين تعبيرات به دور از تأييد نقل و عقل و به دور از منطق و روش ائمه اطهار(، آيه را به خلفاي سه‌گانه حمل كند. علاوه بر اين‌كه، سند اين روايت، سهل‌بن زياد، از محمد بن حسن بن شمون، از عبد الله بن عبد الرحمن اصم، از عبد الله بن قاسم، از صالح بن سهل همداني است كه همه متهم به ضعف، غلو، كذب و دست در احاديث اهل بيت( هستند. ۲
2. نقل روايات سني
يکي از علل پيدايش و گسترش روايات تحريف، مسأله انتقال روايت اهل‌سنت به مجموعه روايات شيعه است؛ امّا در مورد اين‌كه اين انتقال، چگونه صورت پذيرفته است، بايد گفت علاوه بر عامل حسن علما مي‌توان به نقش غاليان در اين زمينه نيز اشاره كرد. غاليان براي تقويت ديدگاه‌هاي خود در مورد ادعاي تحريف قرآن، اخبار ساخته زنادقه در مكتب اهل‌سنت را نيز به مجموعه روايات خود، افزودند.
از ديد‌گاه علامه عسكري، غاليان نقش مؤثري در راه‌يابي مسأله اختلاف قرائات موجود در مكتب خلفا به مكتب اهل بيت( داشته‌اند. ۳
محقق ديگري نيز مي‌نويسد:
عامل ديگر ـ كه ظاهراً در ورود اين نوع احاديث به ادبيات شيعي سهم داشته ـ علاقه خاص پيروان برخي جريانات الحادي غلو در ميان فرقه‌هاي شيعه بوده است. غلات از اين اخبار در منازعات بين مذهبي با شيعيان معاصر معتدلشان بهره‌برداري كرده‌اند. بسياري از روايات سني درباره تحريف قرآن به واسطه راويان حديثي چون احمد بن محمد سياري، محمد بن حسن بن جمهور عمي بصري، مفضل بن عمر جعفي، يونس بن ظبيان و منخل بن جميل بن كوفي به
1.. الكافي، ج۱، ص۱۹۵.
2.. الموضوعات في الآثار و الاخبار، ص۲۹۳.
3.. القرآن الكريم و روايات المدرستين، ج۳، ص۲۴۶.
