ـ در تصويري ديگر، علم همچون صندوقي مجسّم گرديده كه قفلي بر آن نهاده شده و كليد آن سؤال است. ۱
ـ حكمت همانند درختي به تصوير درآمده كه در دل مي‌رويد و ميوه آن بر زبان آشكار مي‌شود. ۲
ـ عقل به جامه نو و تازه‌اي همانند گرديده كه هيچ‌گاه كهنه نمي‌شود. ۳
ـ نَفس و روح آدمي در نقش مركبي به نمايش گذاشته شده كه اگر بيش از ظرفيتش بر آن حمل كنند، هلاك مي‌شود و اگر با آن مدارا كنند، قابل بهره‌مندي خواهد بود. ۴
ـ و قلب و روح را همچون كتابي مي‌بينيم كه انديشه‌هاي آدمي بر آن ثبت مي‌گردد. ۵
د. تجسّم بخشيدن مفاهيم و موضوعات گوناگون
در ميان روايات ائمه اطهار عليهم السلام مي‌توان شاهد انواع موضوعات و مفاهيم گوناگوني بود كه در لباسي از محسوسات ارائه گرديده‌اند و در برابر مخاطب به شيوه بديعي مجسّم گرديده‌اند كه از جمله آنها مي‌توان به نمونه‌هاي ذيل اشاره داشت:
ـ فتنه‌ها به موج‌هاي متلاطم دريايي خروشان مانند گرديده‌اند كه دائماً بر هم مي‌غلتند و لحظه‌اي از تلاطم باز نمي‌ايستند. ۶
ـ باطل همچون مركبي به تصوير درآمده كه انسان را شتابان به سوي خانه پشيماني حركت مي‌دهد. ۷
ـ فقر در نقش تازيانه الهي مجسّم گرديده كه سوزش آن از همه تازيانه‌ها دردناك‌تر است. ۸
ـ عرض و آبرو همچون شيشه‌اي شكننده مجسّم گرديده كه اگر بشكند، ديگر جمع نمودنش سخت است. ۹
1.. امام صادق(: أنّ هذا العلم عليه قفل و مفتاحه المسألة؛ اين علم بر آن قفلي نهاده شده و كليد آن سؤال است. (الكافي، ج۱، ص۴۰؛ بحارالانوار، ج۱، ص۱۹۸؛ منية المريد، ص۱۷۵)
2.. علي(: الحكمة شجرة تنبت في القلب و تثمر علي اللسان. (شرح غررالحكم، ج۲، ص۱۰۶)
3.. علي(: العقل ثوب جديد لايبلي. (شرح غررالحكم، ج۱، ص۴۳)
4.. علي(: انّ نفسك مطيتك ان اجهدتها قتلتها و ان رفقت بها أبقيتها؛ همانا نفس تو مركب توست. اگر آن را به مشقت‌اندازي، نابودش مي‌كني و اگر با آن مدارا كني، زنده‌اش نگه مي‌داري. (غررالحكم، ص۲۳۲)
5.. علي(: القلب مصحف الفكر. (شرح غررالحكم، ج۱، ص۳۶)
6.. علي(: وضع الله في هذه الامة خمس فتن: فتنة عامة ثم فتنة خاصة ثم فتنة عامة ثم فتنة خاصة ثم فتنة تموج كموج البحر يصبح الناس كالبهائم؛ خداوند در اين امت پنج فتنه قرار خواهد داد: فتنه عامه، سپس فتنه خاصه، سپس فتنه عامه، سپس فتنه خاصه و آن‌گاه، فتنه‌اي كه امواج آن همچون امواج درياهاست و مردم همچون چهارپايان گردند، پديد آيد. (المصنف، ج۸، ص۵۹۹؛ فتح الباري، ج۱۳، ص۴۰؛ معجم احاديث الامام المهدي(، ج۳، ص۷)
7.. امام حسن عسكري(: من ركب ظهر الباطل نزل به دار الندامة؛ هر كه بر مركب باطل سوار شود، او را در خانه پشيماني فرود آورد. (اعلام الدين، ص۳۱۴؛ بحارالانوار، ج۷۸، ص۳۷۹)
8.. علي(: ما ضرب الله العباد بسوط أوجع من الفقر؛ خدا بندگان را تازيانه‌اي دردناك‌تر از تنگدستي نزده است. (شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، ج۲۰، ص۳۰۱)
9.. امام صادق(: اذا دُقّ العِرض أستصعب جمعه؛ چون آبروي كس كوبيده و پراكنده شود، جمع آوري‌اش دشوار است. (بحارالانوار، ج۷۵، ص۲۷۷)
