ـ سينه خردمند همانند صندوقي ترسيم شده كه رازها و اسرار خود را در خود نهان دارد. ۱
ـ همّت و تلاش را در نقش اسبي تيزتك مشاهده مي‌كنيم كه با آن مي‌توان بر سپاه خصم يورش آورد و آن را به شكست و خذلان واداشت. ۲
ـ زبان همچون كفه ترازويي مجسّم گرديده كه ناداني آن را سبك و عقل آن را سنگين مي‌سازد. ۳
ـ در تصويري ديگر، زبان همانند سگي هار به نمايش درآمده كه اگر رهايش كنند، هر كه را بيابد گاز مي‌گيرد. ۴
ـ كتاب همچون بوستان‌هايي به تصوير درآورده‌اند، كه علما در آن به سياحت مي‌پردازند و غرق در سرور و بهجت مي‌گردند. ۵
ـ دعاي مظلوم در نقش تيزترين و نافذترين تيرها مجسّم گرديده كه موانع را مي‌شكافد و به قلب هدف اصابت مي‌كند. ۶
2. تشخيص
در تعريف آن گفته‌اند:
تشخيص، شخصيّت انساني دادن به اشيا و آنها را به صورت انسان مجسّم كردن است. ۷
و يا:
پوشاندن لباس انساني بر اندام اشيا و يا هر مخلوق غير بشري و بخشيدن صفات بشري به آنهاست. ۸
و برخي نيز آن را مطلق زندگي بخشيدن به اشيا دانسته‌اند. ۹
ادبا و شعرا سعي دارند تا براي اشيا غير ذي روح خصوصيّات انساني تصوّر نمايند و صفات يا اعمال و يا احساساتي كه ويژه انسان است به آنها نسبت دهند و به اين وسيله به آنها حس و حركت بخشند.
1.. علي(: صدر العاقل صندوق سرّه؛ سينه عاقل صندوق راز اوست. (بحارالانوار، ج۷۲، ص۷۱؛ غررالحكم، ج۴، ص۲۱۵)
2.. علي(: من ركب جدّه قهر ضدّه؛ هر كه بر اسب كوشش سوار شود دشمنش را مقهور گرداند. (شرح غررالحكم، ج۲، ص۶۳۰)
3.. علي(: اللسان معيارٌ أطاشه الجهل و أرجحه العقل؛ زبان كفه ترازويي است كه ناداني آن را سبك و عقل آن را سنگين سازد. (تحف العقول، ص۲۰۷)
4.. علي(: اللسان كلبٌ عقور أن خليته عقر؛ زبان سگ هاري است كه اگر رهايش كني گاز مي‌گيرد. (ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۰۳؛ الاختصاص، ص۲۲۹؛ وسائل الشيعة، ج۱۲، ص۱۹۲؛ بحارالانوار، ج۶۸، ص۲۸۷)
5.. علي(: الكتب بساتين العلماء؛ كتاب‌ها باغ‌هاي علماست. (شرح غررالحكم، ج۱، ص۲۴۵)
6.. علي(: انفذ السهام دعوة المظلوم؛ نافذترين تيرها دعاي مظلوم است. (شرح غررالحكم، ج۲، ص۳۹۵)
7.. فرهنگ بزرگ سخن، ج۳، ص۱۶۲۳.
8.. الصورة الفنية في التراث النقدي و البلاغي عند العرب، ص۲۶۸.
9.. صور خيال در شعر فارسي، ص۱۵۱.
