گزيده نگاري (با بررسي گزيده مفتاح الفلاح) - صفحه 46

الفرائض مختصر، مختصر في عمل يوم و ليلة، کتاب مصباح المتهجد في عمل السنة، کتاب مختصر المصباح في عمل السنة، مختصر أخبار المختار( فهرست الطوسي: ص 447 ش 714)
در زمره ديگر مختصرنگاران تا نيمه قرن پنجم، يعني پايان دوره فهرست نويسي هاي نخستين اند.

2/3. مختارنگاري

با توجه به ريشه زباني واژه اختيار، که برگزيدن خير و خوبي در قبال شرّ و بدي، و گاهي درستي در برابر نادرستي است، مي توان چنين استفاده کرد که گزيده نگار، در شيوه مختارنگاري، آن بخشي از محتواي کتاب نخست را در گزيده اش مي آورد، که درستي آن از نگاه او مورد تأييد است، و با رها کردن برخي مطالب ديگر، به صورت تعريض، گوشه چشمي به انکار آن دارد.

نمونه هايي از مختارنگاري

أبو تمام حبيب بن اوس طائي، صاحب حماسه مشهور، نخستين کسي است که در ميان فهرستگان آثار شيعي، و بر پايه جستجوي واژگاني، مختارنگاري او به ثبت رسيده است. حبيب، مولود سالهاي پاياني سلطنت هارون الرشيد، به سال 190 هـ، و درگذشته روزگار پادشاهي واثق، به سال 231 هـ بوده است (معجم المؤلفين: ج 3 ص 183). شيخ نجاشي درباره اش آورده است:
کان إمامياً، و له شعر في أهل البيت( کثير، و ذکر أحمد بن الحسين(: أنه رأى نسخه عتيقة. قال: لعلّها کتبت في أيامه أو قريباً منه، و فيها قصيدة، يذکر فيها الأئمه(، حتى انتهى إلى أبي جعفر الثاني(، لأنه توفي في أيامه. له کتاب مختار شعر القبائل (رجال النجاشي: ص 141 ش 367).
ابن نديم، علاوه بر کتاب الاختيارات من شعر القبائل، کتابي ديگر را از او، با عنوان الاختيارات من شعر الشعراء، نام مي برد (فهرست ابن نديم: ص 190). شيخ آقا بزرگ، آن را غير از کتاب اول شمرده است ( الذريعة إلى تصانيف الشيعة: ج 1 ص 364 ش 1907).
با آغاز سده چهارم هجري، شيخ اجلّ، علي بن إبراهيم بن هاشم قمي ۱ ، شخصيت ديگري است که شيخ طوسي بنا به گفته ابن نديم، مختارنگاري اي از او را، با عنوان کتاب اختيار القرائات و رواياته، گزارش کرده است ( فهرست الطوسي: ص 267 ش 380).
آنچه در فهرست موجود ابن نديم، به علي بن ابراهيم نسبت داده شده، دو کتاب نوادر القرآن و اختيار القرآن است، که باز مي تواند متناسب با عنوان ما باشد ( فهرست ابن نديم: ص 40 و 277).

1.. او از مشايخ كليني است، که در سال ۳۲۸ هـ از دنيا رفته است. بنابراين، شايد وفات او، اندکي پس از آغاز قرن چهارم بوده باشد.

صفحه از 59