نوشته هاى او بهره بگيرند و خود را شاگرد مکتب او برشمارند. او در شيراز، از پدرى صالح به نام ابراهيم بن يحيى قوامى متولد شده است، و گفته اند وى از وزيران دولت فارس به مرکزيت شيراز و از خاندان محترم قوامى بود. وقتى پدرش وفات يافت، صدرا براى تکميل تحصيلات خود، به اصفهان که مرکز دانش و دولت در عهد صفويه بوده است، مهاجرت کرد. از بررسى زندگى صدر المتالهين مشخص مى شود، هنگامى که وى به اصفهان مى رفت، داراى مقام علمى و عملى ممتازى بوده است؛ زيرا در ابتداى ورود به حوزه اصفهان، در درس شيخ بهاء الدين عاملى شرکت نمود، در حالى که هر کسى شايستگى حاضر شدن در درس شيخ بهائى، شيخ الاسلام آن زمان را نداشت. از روش او در نوشتن، به خوبى نمايان است که وى داراى انديشه واحدى است، که در تمام آثارش به سوى آن در حرکت و تلاش است، و اين انديشه را او به طور خلاصه چنين بيان مى کند: «إنّ الشرع و العقل متطابقان»، و اين انديشه عميق، داراى دو جزء يا دو طرف است: طرف اول، تاييد عقل است نسبت به شرع. صدر المتألهين، کتاب هاى فلسفى خود را در همين موضوع نگاشته است، و هدف او تأييد متن و محتواى شريعت اسلامى توسط فلسفه است. طرف دوم، تاييد شرع است نسبت به عقل، و کتاب هاى دينى اش را در اينباره بنياد نهاده است، و هدف او اين است که آنچه را در فلسفه خود آورده، به کمک شريعت تاييد کند. الأسفار الأربعه، که آن را حکمت متعاليه در أسفار العقليه نيز مى نامند، درباره دو موضوع بحث مى کند: الهيات و معاد؛ شواهد ربوبيه، خلاصه نظريه هاى وى در مسائل فلسفى در اين کتاب گردآوردى شده است، چنانکه خود در مقدمه به آن اشاره نموده است؛ اسرار الآيات و انوار البينات، در شناخت رموز آيات خداى تعالى و صنايع و حکم آن، المشاعر، الحکمة العرشية، شرح الهداية الاثيرية، رسالة القضاء و القدر، شرح اصول الکافى، تفسير القرآن الکريم که مشتمل بر تفسير تعدادى از سوره ها و آيه هاى قرآن است.

3. ملا محمد تقي مجلسي (1070)

ملا محمد تقي مجلسي اصفهاني، مشهور به علامه مجلسي اول، پدر ملا محمد باقر مجلسي, از اعاظم علماي شيعه و مفاخر دانشمندان اواسط عصر صفوي است. بزرگ مردي که با همت بلند و پشتکار پر ارزش و تأليفات گرانقدر او، مذهب تشيع، رونقي به سزا يافت. مؤلف روضات الجنات، در شرح حال مجلسي اول مينويسد: نسب او از جانب پدر منتهي ميشود به حافظ بزرگ ابونعيم اصفهاني.
محدث قمي بدين گونه از او ياد ميکند: ابو نعيم اصفهاني حافظ احمد بن عبدالله بن احمد بن اسحاق بن موسي بن مهران اصفهاني، از بزرگان محدثين و راويان و حفاظ و ثقات است. از بسياري از افاضل، اخذ حديث کرده و بسياري هم از او حديث شنيدهاند.