نام‌ها و صفات قرآن از نگاه کتاب و سنّت
محمّد احساني‌فر لنگرودي
چکيده
برخورد آرا، از بايسته‌هاي پژوهش است که اگر شروط آن فراهم شود، مقدّمه‌اي جهت نيل به حقيقت خواهد بود. يکي از آن شروط، هماهنگي در کاربرد واژه‌ها و اصطلاحات است. در مباحث قرآني، نبود هماهنگي در کاربرد اسما و صفات قرآن و شمارگان آنها، سبب ابهامات و کج‌فهمي‌ها و اختلافاتي شده است. اين مقاله نکاتي را روشن مي‌سازد، از جمله:
الف ـ تبيين معاني اسم و صفت در کاربردها و اصطلاحات مختلف و نيز تبيين ماهيت و لوازم نام‌ها و صفات.
ب ـ بيان اين که نسبت اسما و صفات قرآن طبق معاني مختلف، تساوي يا تباين و يا عموم و خصوص من وجه است.
ج ـ اثبات اين که نام‌هاي قرآن، محدود و توقيفي نيستند؛ بلکه انتزاعي هستند، همراه با دلايل و ملاکات صحّت انتزاع نام‌ها.
د ـ برشمردن مهم‌ترين عوامل اختلاف در شمارگان نام‌ها، که اين اختلافات عمدتاً صوري هستند.
هـ ـ استخراج 73 نام از خود قرآن و نيز نام‌هاي بسيار ديگري از احاديث، و بيان اين که به دلايل روشن قرآني و حديثي، نام اصلي آن القرآن است و برخي صفات نيز از ره‌گذر غلبه استعمالي، در عرف خاصّ، به صورت عَلَمِ به غلبه در آمده‌‌اند و باقي موارد، صفات قرآن‌اند.
واژگان کليدي: نام‌هاي قرآن، صفات قرآن، معنا شناسي نام‌ها، شمارگان نام‌ها، نسبت اسما و صفات، نام اصلي قرآن، نام‌هاي غالبي قرآن، انتزاعي بودن نام‌ها.
بي‌ترديد، برخورد آرا و انديشه‌ها، از بايسته‌هاي پژوهش است و برکات بسيار دارد؛ امّا هنگامي مي‌توان آن را مقدّمه‌اي براي نيل به حقايق و گشايش گره‌هاي علمي دانست که شرکت کنندگان
