مدیر گروه سیره‌نگاری مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث گفت: شهادتنامه معصومان با پیشرفت 70 درصدی در دستور کار این گروه است.
زندگانی اهل‌بیت(ع) دریایی از آموزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را در اختیار تشنگان معارف ناب الهی قرار می‌دهد، بنابراین باید سیره اهل‌بیت(ع) با استناد به منابع متقن استخراج شود و در قالب اثر در اختیار مخاطبان قرار گیرد.
پژوهشگران، مداحان و سخنرانان می‌توانند با استفاده از این منابع به نشر سیره اهل بیت(ع) بپردازند، استفاده از این منابع از تحریف مطالب جلوگیری می‌کند.
گروه سیره‌نگاری مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث به منظور ارائه و تهیه محتواهای متقن در زمینه اهل بیت(ع) تشکیل شده، به منظور بررسی فعالیت‌های این گروه با
حجت‌الاسلام سیدمحمود طباطبایی‌نژاد
، مسؤول گروه سیره‌نگاری مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث به گفت‌وگو پرداختیم.
گروه سیره‌نگاری چه اهدافی را دنبال می‌کند و چه آثاری را در دستور کار دارد؟
این گروه از ابتدای تأسیس مؤسسه وجود نداشته ولی یکی از کارهای مؤسسه این بوده که در مورد اهل‌بیت(ع) کارهای تحقیقی انجام دهد، سپس در ادامه کار گروه تشکیل شده و به شکل منظم و مشخص این کارها در مورد اهل‌بیت(ع) انجام شده است.
کار اصلی این گروه درباره زندگی معصومان است، پیش از دانشنامه امام حسین(ع)، دانشنامه امام علی(ع) به همت پژوهشگران گروه تألیف شده، در مورد معصومان دیگر نیز فعالیت‌های تحقیقاتی انجام شده ولی برخی کارهای دیگر مانند شهادتنامه معصومان در دستور کار این گروه است که مقتل، شهادت و بخشی از زندگی معصومان را شامل می‌شود، تاکنون ۷۰ درصد کار آن انجام شده و پیش‌بینی می‌شود به بالغ بر سه جلد برسد.
اصل فعالیت این گروه درباره زندگی ۱۴ معصوم است که پژوهشگران با استفاده از منابع معتبر به پژوهش می‌پردازند تا بتوانند کار محققانه انجام دهند.
در زمینه کتاب‌های اطلس غدیر و عاشورا و دانشنامه امام مهدی(عج) نیز فعالیت مبسوطی انجام شده و کتاب فرهنگ‌نامه زیارت عتبات نیز به همت این گروه منتشر شده است.
حکمت‌نامه علوی در دستور کار گروه سیره‌نگاری است که سخنان امام علی(ع) در آن جمع‌آوری و در قالب موضوعی تنظیم می‌شود، انتظار می‌رود این اثر بیش از ۱۰ جلد را به خود اختصاص دهد.
دانشنامه ۱۴ جلدی امام حسین(ع) به چه مواردی می‌پردازد و تالیف آن چه زمانی به پایان رسید؟
در مورد اینکه متن مفصل و تحقیق شده بر اساس منابع معتبر درباره امام حسین(ع) در دسترس باشد دغدغه وجود داشت و چنین متنی در دسترس نبود. بنابراین دستور گرفته شد کاری در ابعاد مختلف زندگی و قیام امام حسین(ع) با استفاده از منابع نوشتاری، مکتوب و نرم‌افزاری انجام شود.
برای تألیف ۱۴ جلد از منابع معتبر تا قرن نهم استفاده شده و به هیچ عنوان از منابع ضعیف بهره‌گیری نشده است، از دانشنامه چندین کتاب استخراج شد که یکی از آنها دانشنامه عربی با عنوان موسوعةالامام حسین(ع) بود و بخش قیام و شهادت امام حسین(ع) با عنوان شهادتنامه دو جلدی منتشر شد و گزیده شهادتنامه به شکل یک جلد انتشار پیدا کرد.
چاپ اول ۱۴ جلد دانشنامه سال ۸۸ منتشر شده و علاوه بر آیت‌الله ری شهری که در مراحل مختلف کار به عنوان مؤلف زحمات زیادی متحمل شدند دو دستیار اصلی داشتند و ده‌ها نفر به شکل کمک کار در بخش تحقیق یا مصدریابی یا بحث ویراستاری و اعراب متن فعالیت می‌کردند.
تألیف دانشنامه امام حسین(ع) به چه طریق پیش رفت؟
شکل کار در دانشنامه موضوعی بود و به دلیل چینش موضوعی نیازمند بودیم در بسیاری از مکان‌ها متون را تقطیع کنیم. این تقطیع نقصی ایجاد می‌کرد و در نتیجه خواننده نمی‌توانست کل متن را مشاهده کند. بنابراین تصمیم گرفته شد برای تکمیل کار پیوستی به دانشنامه ۱۴ جلدی اضافه شود و ۶ مقتل مهم و تأثیرگذار که خواننده را از دیگر متون بی‌نیاز می‌کرد به شکل کامل ذکر شود.
یعنی بخش مربوط به تاریخ کربلا از تاریخ طبری، ارشاد شیخ مفید و فتوح ابن عثم و لحوف سید بن طاووس و امالی صدوق آورده شده و بخش مربوط به شهدای کربلا از مقاتل الطالبین ابوالفرج اصفهانی به شکل کامل ذکر شده است.
این ۶ مقتل به عنوان پیوست قرار گرفته که در قالب دو جلد ۱۵ و ۱۶ دانشنامه چاپ می‌شود، همچنین فصلی به عنوان نقش زنان در حادثه کربلا در آن قرار داده شده است.
البته اخیرا به شکل مستقل ۶ مقتل واقعه عاشورا در منابع کهن منتشر شده، زیرا برخی اوقات افراد نمی‌خواهند دانشنامه را داشته باشند. بنابراین این ۶ مقتل به عنوان متون مهم و تأثیرگذار در مورد واقعه کربلا می‌تواند مؤثر و مفید باشد بنابراین به شکل جدا منتشر شده است.
استقبال از این کتاب‌ها چگونه است، آیا پژوهشگران از چاپ چنین کتاب‌‌هایی اطلاع دارند؟
برخی از کتاب‌های دیگر با استناد به این کتاب‌ها تالیف شده، برخی از این کتاب‌ها بیش از یک چاپ داشتند و حتی مورد استقبال خوبی قرار گرفتند ولی باید بیش از این روی این آثار کار شود.
اگر دانشنامه امام حسین(ع) به درستی شناسایی شود و اهل نظر مرثیه و اهل منبر به این کتاب مراجعه کنند شاهد تحولی در تحریف‌زدایی از زندگی و قیام سالار شهیدان(ع) هستیم.
گروه سیره‌نگاری برای جلوگیری از فعالیت‌های موازی چه اقداماتی را انجام می‌دهد؟
این گروه با مراکز دیگر ارتباط دارد و مهم‌ترین ضوابط گروه این است که پژوهشگران از کتاب‌های معتبر استفاده می‌کنند، بنابراین از کتاب‌های ضعیف و متأخر استفاده نمی‌شود. این ویژگی فعالیت مؤسسه را از مکان‌های دیگر جدا می‌کند، زیرا مراکز دیگر به این موضوع بی‌توجه هستند.
اصل متون آثار از متون حدیثی و تاریخی ارائه می‌شود و مراجعه‌کننده اصل متن را مشاهده و استفاده می‌کند ولی در کنار متن محور بودن به شکل وسیعی به تحلیل و بیان می‌پردازیم و در بخش‌هایی که به جمع‌بندی و نقد نیاز داشته باشد تحلیل‌ها و بیان‌های زیادی در کنار کار قرار می‌گیرد.
باید به اهل‌بیت(ع) به عنوان الگو پرداخته شود و در زندگی از آنها پیروی کنیم و برخلاف الگوها اعمالی انجام ندهیم که تصور شود درست است، برای اینکه بتوانیم از الگوها به درستی استفاده کنیم، باید شناخت درست داشته باشیم، جلوگیری از استفاده از منابع ضعیف در معارف اهل‌بیت(ع) یکی از پیش نیازهای این کار است.
بسیاری اوقات نسبت‌های قولی یا فعلی به معصومان داده می‌شود که در هیچ منبع قابل اتکایی نیست، کسانی که در این حوزه کار می‌کنند اهل منبر و مداحان باید به منابع محکم و قوی رجوع کنند، باید سخنی که به معصوم نسبت به داده می‌شود و در بحث مقتل از منبع قابل اتکا استفاده شود، زیرا آسیب‌های زیادی به افراد می‌رساند.
خداوند در قرآن می‌فرماید به سخن غیرعلمی نباید تکیه کنید و از گمان بپرهیزید، سیره اهل‌بیت(ع) نیز چنین بوده که کار متقن ارائه کنند و از دروغ و سخن ضعیف به طور کامل مبرا بودند، در سخت‌ترین موارد اهل بیت(ع) راست گفتند و برای راستگویی هزینه‌های زیادی دادند.
حتی اهل‌بیت(ع) برای حفظ جان خود کوچکترین دروغ و سخن خلافی نگفتند، بنابراین برای مرثیه حق نداریم سخنی که نمی‌دانیم درست است یا نه استفاده کنیم، این امر بدون تردید خلاف آموزه‌های قرآن و اهل‌بیت(ع) است. باید در دوران کنونی که منابع خوبی تهیه شده بتوانیم به منابع معتبر مراجعه کنیم و از طرح سخنان بی‌پایه بپرهیزیم.
