از ... کمي صبر بپرهيز؛ زيرا براساس اين خصلت‌هاي سه‌گانه، نه ]دوست و[ همدمي براي تو برجا مي‌ماند، و نه از ميان مردم، براي تو همنشيني (الخصال: ج1 ص147 ح 178).
پيداست که در شرايط ناگوار، ناشکيبايي و بي‌حوصلگي، اغلب مايه بروز رفتارهاي غيرمنطقي و پرخاش‌جويانه مي‌شود که خاطر اطرافيان را مکدَّر نموده، موجب پراکندگي ايشان مي‌گردد. حال آن که حضور آنان، موجب دل‌گرمي و تسلاّيه خاطر است و بي‌قراري و پريشاني را تا حدود بسياري فروکش مي‌کند. پس با نبودِ ايشان، بر حجم غم و اندوه مصيبت‌زده، افزون مي‌شود که خود، دقيقاً در جهت افزايش فشارهاي رواني است.
از ديگر آفات جزع، با توجّه به معناي روايي آن، اين است که انسان با ناشکيبايي، از مسير اعتدال خارج مي‌شود و گاه تصميمي نادرست اتخاذ مي‌کند که خود، گسترش دامنه گرفتاري را در پي خواهد داشت. به هر حال، سختي‌ها هر چند تلخ و طاقت فرسا باشند، در گذر زمان، هضم شده، رنگ مي‌بازند. لذا پس از برطرف شدن آنها، فرد به خود آمده، پشيمان مي‌گردد و نسبت به تصميمات عجولانه و نا به جا، خود را سرزنش مي‌کند. هر چند نتيجه حاصل از تصميمات عجولانه، در بسياري از موارد، غير قابل جبران و بازگشت خواهد بود.
از همه تبعات منفي جزع بدتر، محروم شدن از پاداش الهي است که در مقابل صبر بر مصيبت، انسان را بِدان وعده داده‌اند:
إنَّ الجَزَعَ يحْبِطُ الأجْرَ.
بدون شک، بي‌تابي، ]اجر و[ پاداش را ضايع مي‌کند (غررالحکم و دررالکلم: ص 262 ح 5627).
اين مطلب، نشان مي‌دهد که جزع، امري کاملاً بي‌فايده و ثمرسوز است. امام کاظم(، در اين خصوص مي‌فرمايد:
إلَّا تَصْبِرْ ينْفِذِ اللهُ مَقاديرَهُ راضِياً کُنْتَ اُمْ کارِهاً.
اگر صبر نکني، خداوند، مقدّرات خود را انجام مي‌دهد، خواه خشنود باشي و خواه ناراضي ( الکافي: ج2 ص 90 ح10).
پس جزع، هم خود، تباهي است و هم، مايه تباهي اجري است که خدا، وعده پرداختِ بدونِ حساب آن را داده است:
(إِنَّمَا يوَفَّي الصَّبرُونَ أَجْرَهُم بِغَيرِ حَسَابٍ. شکيبايان، پاداش خود را بي‌حساب و به‌تمام، در خواهند يافت (زمر: آيه 10)(
انسان بايد بپذيرد که در نظام عظيم و پييچده خلقت، ذرّه‌اي نايچز است و بس، و اگر فضل و رحمت پروردگارش نباشد، ديگر هيچ دستاويزي برايش باقي نخواهد ماند. بنا بر اين، نبايد نارضايتي از قسمت و تقدير را با پيوند معنوي خود و ربّ العالمين ـ که يکي از ثمراتِ در تنگنا قرار گرفتن است و نجواهاي شبانه و صبحگاهي و دعاي دردمندانه و برخاسته از احتياج شديد، آن را آفريده‌اند
