دارد. ولي مهم اين است که چنين مصيبتي، به نافرماني و نارضايتي از خدا نينجامد؛ بلکه بايد به اين حد از فهم رسيد که تسليم شدن در برابر اراده خداي عالميان، در جاي جاي زندگيمان، لحاظ گردد.
به هر حال، مسير ايمان به گونهاي است که ميبايد مدام با مبدأ هستي در ارتباط و اتّصال بود و بي شک، از مواردي که ياد خدا را هميشه در دل انسان زنده نگه مي دارند، همين مشکلات وخيم زندگي است:
وَإِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا (يونس: آيه ۱۲) ؛ و چون به انسان آسيبي برسد، ما را به پهلو، خوابيده يا نشسته يا ايستاده، ميخوانَد (
به عبارتي، آن روي سکه مشکلات سخت و شکننده، شکلگيري ارتباطي است که بنده را در اوج نياز، چونان شاخه نيلوفر به پاي عرش خدا مي پيچاند و گوياترين تصوير رابطه عبد و معبود را ، که برخاسته از فقر ذاتي بنده است، به نمايش مي گذارد. خدا نيز در پاسخ به بنده خود مي فرمايد:
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ (غافر: آيات ۵۵و۷۷) ؛ صبر کن، که بي شک، وعده خدا، حق است. (
۴ . دنيا، بسيار زودگذرند و تلخيها را پاياني است.
حقيقتِ زودگذر بودن دنيا را همه به وجدان دريافتهايم. جاي تعجّبي نيست اگر گفته شود که از جمله نتايجِ آغازيني که يک فرد با ايمان بدان نائل ميگردد، اين است که دنيا، جاي ماندن نيست و ميبايد خود را براي حياتي برتر و حقيقتي شريفتر، آماده و مهيا گرداند. اگر پيامبر( به ما توصيه فرموده که به هنگام مصيبت، «استرجاع» را بر زبان آوريم، ۱ خود شاهدي است بر اين مدّعا:
أربَعٌ مَنْ کنَّ فيه کانَ في نور اللهِ عزُّ و جلَّ الأعظمِ ... مَنْ إذا أصابته مصيبةٌ قال إنّا لله وَ إنّا إليه راجعون.
چهار يچز است که در هر کسي باشد، در نور با عظمت خداي عزّوجلّ خواهد بود: ... کسي که هرگاه مصيبتي به او برسد، ميگويد: «ما از خداييم و به سوي او باز مي گرديم» (من لا يحضره الفقيه: ج۱ ص ۱۷۵ ح ۵۱۴).
بهترين و شايد هم تلخترين تعبيري که در قرآن کريم، درباره زودگذر بودن دنيا بيان ميکند، آن جا که در روز قيامت، از افراد در خصوص اين که چه مدّت در دنيا درنگ کردهاند، سؤال ميکنند که: كَمْ لَبِثْتُمْ فِي الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِينَ؛ چه مدّت به عدد سالها در زمين مانديد؟ ، پاسخ ميدهند که: لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ (مؤمنون: آيات ۱۱۲ـ۱۱۳)؛ يک روز، يا پارهاي از يک روز را مانديم (. و البته که يقيناً همه، روزي حقيقت اين کتاب راستين را در خواهند يافت. همه سختي يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ
۱.. اين مطلب در آيه ۱۵۶ سوره بقره نيز آمده است: (والَّذِينَ إِذَآ أصبَتْهُمُ مُصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا للَِّهِ وَ إِنَّآ إلَيهِ رجِعُونَ ؛ كساني كه چون مصيبتي به آنان برسد، مي گويند: ما از آنِ خدا هستيم، و به سوي او باز ميگرديم(