(طارق: آيه9) ؛ آن روز را که رازها [همه] فاش شود.( خواهند ديد. همه روزي را که إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا (سوره زلزال، آيه1) ؛ آنگاه که زمين به لرزه [شديد] خود، لرزانيده ميشود.( به نظاره خواهند نشست. همه روزي را که حقيقت إِنَّمَا الحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ (محمّد: آيه 36) ؛ منحصراً زندگي اين دنيا، بازيچهاي بيش نيست(، را خواهند فهميد. آري! همه خواهيم فهميد چه تلاشهايي که بيهوده نبوده! چه دل بستگيهايي که زنجير اسارت ما نگشته است!
چنين است گرديدن روزگارسبُک سير و بد، عهد و ناپايدار
وقتي دنيا چنين پُرشتاب سير ميکند، البته که سختيها و تلخيهاي آن هم به سرعت سپري ميشوند. تشبيه زيباي امام علي( آن جا که گرفتاريهاي دنيا را به خواب پريشانِ شب تشبيه مينمايد، به خوبي گوياي اين مطلب است:
فصبراً علي دُنيا تَمُرُّ بلأ وائها کَلَيلَةٍ بأحلامِها تَنسَلِخُ.
در برابر دنيايي که گرفتاريهاي آن، مانند خوابهاي پريشان شب ميگذرد، شکيبا باش ( الأمالي: ص 622).
شايد براي ما هم پيش آمده باشد که وقتي کسي در خواب، دچار کابوس ميشويم، بيآن که بدانيم، آرزو کنيم که: اي کاش آن حادثه، واقعيت نداشته باشد؛ امّا اندکي پس از بيدار شدن، هراسش از بين رفته، گويي هيچ اتفاقي نيفتاده است. در حديثي آمده است: گذران عمر و حقيقت زودگذر بودن دنيا هم، يچزي شبيه به آن خواب پريشان است:
إنَّ لِلنَّکَباتِ غاياتٍ لابُدَّ أن تَنْتَهِي إلَيها.
همانا گرفتاريها را نهايتي است که لا جرم در آن جا پايان ميپذيرند (تحف العقول: ص 210 ؛ التمحيص: ص64 ح 147).
فقط، اندکي صبر، سحر نزديک است!
5. گرفتاريها، همهگيرند، براي تمام افراد، وجود دارند.
ذکر اين نکته لازم مي نمايد، که انسان، به تنهايي در تيررس مصائب دنيا قرار ندارد؛ بلکه همه به نوعي درگير و گرفتارند و تنها نوع گرفتاريها و شکل و ظاهر آنها متفاوت است:
المَصائِبُ بِالسَّويةِ مَقْسُومَةٌ بَينَ البَرِيةِ.
مصيبتها، يکسان در ميان مردم تقسيم شده است ( کتاب من لايحضر الفقيه: ج1 ص 175 ح 514).
در توضيح اين مطلب، بايد افزود: آنگاه که بلا و مصيبت، همه گير ميشود، تحمّل و پذيرش آن، بر نوع بشر، آسانتر ميگردد. اين مطلب، به گونهاي است که انسان را در برخورد با مصائب، واقع بينتر نموده، آستانه تحمّل و صبر او را افزايش ميدهد.
6. حفظ آبرو و شخصيت اجتماعي، در گِرو صبر در گرفتاريها.