و در تصويري ديگر، نحوه عبور فرد مؤمن از پل صراط و گفتگوي آتش با وي، اينگونه ترسيم گرديده است:
هنگامي که مؤمن از صراط ميگذرد، ميگويد: بسم الله الرحمن الرحيم. در اين موقع آتش شعلهور به خاموشي ميگرايد و رو به مؤمن نموده و ميگويد: زودتر از من بگذر که نورت شعله مرا خاموش کرد. ۱
گويي مؤمنان به خاطر عدم سنخيت با آتش، همانند يک ماده خاموش کننده آتشند، درحاليکه کفار به خاطر سنخيتشان، همچون موادي هستند که وقتي برآتش ميريزند، شعلهورتر ميگردد.
اما اينکه چرا بايد از روي جهنم به سوي بهشت رفت؟ در اين جا نکات لطيفي است:
از يکسو بهشتيان با مشاهده دوزخ، قدر عافيت بهشت را بهتر ميدانند و از سوي ديگر، وضع صراط در آن جا تجسمي است از وضع ما در اين جا، بايد از روي جهنّم سوزان شهوات عبور کرد و به بهشت تقوا رسيد و از سوي سوم، تهديدي است جدي براي همه مجرمان و آلودگان، که سرانجام گذرگاهشان از اين راه باريک خطرناک است (پيام قرآن: ج 6 ص186و192).
سيماي دلرباي بهشت و بهشتيان
در شب معراج، يعني آن سفر پر بار معنوي رسول خدا( به آسمانها، بود که حضرتش از نزديک بهشت و چشماندازهاي زيبايش، و دوزخ و مناظر هولانگيزش را به چشم خويش مشاهده نمود، ۲ و در بازگشت از آن سفر بينظير، با خود کولهباري از معنا و معنويت را براي انسانها به ارمغان آورد.
بيجهت نيست که ميبينيم تعابير و تصاوير به نمايش گذاشته از آن حضرت، از بهشت و دوزخ، تصاويري زنده و تابلوهايي مجسم از آن جهان ابدي هستند که هر يک زوايايي از آن عالم پر رمز و راز را براي ما آشکار ميسازند.
در تصاوير به نمايش درآمده از بهشت، با توصيفاتي مليح و روحپرور مواجهيم که صفاي منظر آن، حقيقتاً دلرباست و پاي روحي انسان را به آن وادي سر سبز و پر مصفا باز ميکند و شوق و رغبت زائد الوصفي را براي دست يازيدن به آن مواهب مادي و معنوي، در وجود انسان پديدي ميآورد.
در اين جا، نخست تصاويري از بهشت دلرباي الهي را از منظر رسول خدا( به نظاره مينشينيم و آنگاه، به سيماي زيباي بهشتيان که در تابلوهايي جذاب به نمايش در آمدهاند، نظر خواهيم افکند.
1.. «اذا مرّ المؤمن علي الصراط، فيقول: بسم الله الرحمن الرحيم. طفيت لهب النيران و تقول جز يا مؤمن فان نورک قد اطفأ لهبي» (مستدرک الوسائل: ج ۴ ص ۳۸۸ ؛ تفسير نور الثقلين: ج ۳ ص ۳۵۴).
2.. در حديثي از امام رضا( آمده است که يکي از اصحاب آن حضرت( از بهشت و دوزخ پرسيد که آيا آنها هماکنون مخلوقند؟ امام( فرمود: آري، آفريده شدهاند و پيامبر( به هنگام معراج، وارد بهشت شد و دوزخ را نيز مشاهده کرد (بحار الانوار: ج ۸ ص ۱۱۹).