«ليس كمثله شى ء»

عبدالعظيم در توضيح اسم واحد و صفت وحدانيت خدا از جمله «ليس كمثله شى ء؛ هيچ چيز مثل و شبيه خدا نيست»، استفاده مى كند. اين مطلب معناى سوم واحد بودن خدا در حديث امام على عليه السلام بود كه پيش از اين نقل شد و مورد پذيرش آن حضرت قرار گرفت.
جمله «ليس كمثله شى ء» در سوره شورى آيه 11 نيز براى توصيف خدا ذكر شده است كه از معروف ترين تعابير در بيان يگانگى خدا است. مفسران در مورد آيه شريفه فوق اين سؤال را مطرح كرده اند كه اگر «كاف» در آيه كاف تشبيه باشد به معناى «مثل» خواهد بود و جمله فوق به معناى «مثلِ مثلِ خدا چيزى نيست» خواهد شد كه لازمه اش اثبات مثل است، نه نفى مثل. دو پاسخ به اين سؤال داده شده است: يكى اينكه «كاف» در آيه، زائد است و كاف زائد در كلام عرب براى تأكيد مى آيد. بنابراين معناى آيه اين خواهد بود كه «يقيناً چيزى شبيه خدا نيست». پاسخ دوم اين است كه در كلام عرب گاه به جاى اينكه مستقيماً مطلبى بيان شود با كنايه و از طريق به كارگيرى كلمه «مثل» مطلب القا مى شود؛ مثلاً به جاى اينكه بگويند: «انت لا تبخل»، گفته مى شود «مثلك لا يبخل». در آيه شريفه نيز به جاى اينكه گفته شود «ليس كمثله شى ء» گفته شده «ليس كمثله شى ء». در اين نوع تعبير به صورت كنايى و همراه با مبالغه يگانگى خدا اثبات شده است، به اين بيان كه وقتى گفته مى شود: مثل تو بخل نمى ورزد، منظور اين است كه تو به طريق اولى بخل نمى ورزى. در آيه مورد بحث نيز وقتى گفته مى شود مثل خدا نظير ندارد، پس به طريق اولى خدا هم نظير نخواهد داشت. ^۱