آموزه هاي حديث عرض دين حضرت عبدالعظيم حسني (ع) - صفحه 145

به هر حال لازمه مثل و نظير نداشتن خدا اين است كه مخلوقات در هيچ صفتى به خدا شباهت نداشته باشند و ميان خالق و مخلوق تباين صفتى وجود دارد. امام على عليه السلام مى فرمايند: «مباين لجميع ما آحدث فى الصفات۱؛خداوند در صفاتش مباين با همه حادث شده ها است».
همچنين امام رضا عليه السلام مى فرمايند: «كلّ ما فى الخلق لا يوجد فى خالقه و كل ما يمكن فيه يمتنع من صانعه۲؛هر آنچه در مخلوق است در خالق يافت نمى شود. [بلكه] هر چه در مخلوق ممكن است، وجود آن در سازنده اش ممتنع و محال است».
بنابراين جمله «ليس كمثله شى ء» نافى همه صفات مخلوقات در حقِّ خداوند متعال است و همين مطلب معناى توحيد مى باشد؛ همان طور كه امام جعفر صادق عليه السلام مى فرمايند: «إنّ اساس الدين التوحيد و العدل... امّا التوحيد فأن لا تجوّز على ربّك ما جاز عليك۳؛اساس دين توحيد و عدل است... امّا توحيد بدان معنا است كه آنچه را بر تو روا است بر خدا روا ندانى».
بدين سان جمله «ليس كمثله شى ء» حاوى مطالبى همچون: جسم و جوهر و عرض نبودن خدا است كه در احاديث، از جمله حديث عرض دين عبدالعظيم، در تبيين توحيد ذكر شده است.

«خارج من الحدّين: حدّ الابطال و حدّ التشبيه»

اين جمله نيز همچون جمله قبل در توضيح صفت وحدانيت خدا ذكر شده و از جامع ترين جملات تفسيرى درباره توحيد است و همچون عبارت قبل حاوى معانى

1.توحيد صدوق، ص ۶۹.

2.همان، ص ۴۰.

3.معانى الاخبار، ص ۱۱؛ توحيد صدوق، ص ۹۶.

صفحه از 160