پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 215

سال دهم هجرى (70 روز قبل از ارتحالش) فرمود: «من كنت مولاه فعلى مولاه». ۱
وصف «اميرالمؤمنين» نيز اشاره به جايگاه خاص امام على عليه السلام در موصوف شدن به اين وصف است. اين صفت در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله نيز درباره امام على عليه السلام استعمال مى شد. پس از واقعه غدير، مسلمانان موظف شدند كه با اين وصف به امام على عليه السلام سلام كنند. ۲
اشاره به امام زمان عليه السلام و غيبت ايشان: جناب عبدالعظيم حسنى در هنگام بيان نام امامان معصوم، اسامى ده تن از آنان را تا امام زمان خود، يعنى امام هادى عليه السلام ، برشمرده است. آن گاه امام هادى عليه السلام به تكميل سخنان او پرداخته و فرموده اند: «و من بعدى...الحسن ابنى فكيف للناس بالخلف من بعده».
سخن امام هادى عليه السلام اشاره به امام زمان عليه السلام ، غيبت امام عصر، عدم جواز نام بردن از ايشان، خاتم الاوصياء بودن بقية اللّه و ظهور حضرت و گسترش قسط و عدل پس از دوران ديجور سياهى دارد. (گفتنى است روايات مربوط به امام زمان عليه السلام در منابع شيعى و سنى، به تعداد بسيار زياد از پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلامنقل شده است و فرهنگ مهدويت و انتظار ظهور منجى را در ميان شيعيان و ساير مسلمانان رسوخ داده است).
بدين جهت پس از آنكه امام هادى از امام زمان عليه السلام ياد مى كند، جناب عبدالعظيم حسنى مى گويد: «اقررت» و سپس به ذكر بقيه معتقدات خود مى پردازد.
تولاّ و تبرّى: پس از اقرار به دوازده امام، به بيان نظر خود درباره موافقان و مخالفان ايشان و همچنين بيان حكم اطاعت و يا نافرمانى آنها مى پردازد و مى گويد: «پيروان

1.اين متن متواترترين حديث نقل شده از پيامبر است كه نزديك به ۱۲۰ نفر از صحابه آن را نقل كرده اند. اسامى ۱۱۰ نفر از آنان در اثر جاودانه علامه امينى، كتاب الغدير، آمده است. مرحوم سيد عبدالعزيز طباطبايى نيز چند نفر ديگر را برشمرده است كه اسامى بعضى از آنان در پاورقى چاپ جديد الغدير آمده است. الغدير، ج ۱، ص ۱۴ ـ ۶۱.

2.مفيد، ارشاد، ج ۱، ص ۴۸. براى اطلاع از مصادر ديگر ر.ك: موسوعة الامام على بن ابى طالب، ج ۲، ص ۲۹۱ ـ ۲۹۴.

صفحه از 244