پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 217

2. قضا و قدر: يكى از مباحث كلامى مشهور بين شيعيان و غير شيعيان، بحث قضا و قدر يا جبر و اختيار است. سنيان در اين مبحث به دو گروه افراطى و تفريطى تقسيم شده اند: اشاعره قائل به جبر و انحصار سببيت افعال در خداوند تبارك و تعالى هستند و همه افعال ما ـ حتّى زشتيها ـ را به پروردگار منتسب مى كنند؛ و معتزله براى احتراز از اين نسبت قبيح، به دام تفويض افتاده و همه افعال را به بندگان منسوب كرده و اراده و اذن الهى را هم منكر شده اند. ۱
اعتقاد شيعه بر آن است كه «لاجبر ولا تفويض ولكن امر بين الامرين». ۲ مبحث قضا و قدر با وجود قدمت كلامى آن و اعتقاد مشخص شيعيان به «الأمر بين الامرين» در عرضه جناب عبدالعظيم حسنى مطرح نشده است.
3. انبياى پيشين: در اين متن، تنها به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و خاتم الانبياء بودن ايشان اشاره گشته است كه تلويحا به انبياى پيشين نيز اشاره دارد، ولى به گونه شفاف، اشاره نشده است.
4. عصمت انبيا و ائمه: از باورهاى خاص شيعى، اعتقاد به عصمت انبيا و ائمه در تمامى جهات، هم در ابلاغ رسالت و امامت و هم در ساير زمينه هاى زندگى است. سنيان اين اعتقاد را درباره ائمه نمى پذيرند و درباره انبياء نيز قائل به معصوم بودن مطلق آنان نيستند. ۳
5. قرآن: قرآن به عنوان معجزه جاويدان پيامبر، در زمان جناب عبدالعظيم حسنى مورد توجه بود و مبحث حدوث و قدم قرآن در بين سنيان جنجالها و كشمكشهاى زيادى را پديد آورد.

1.ر.ك: بداية المعارف الالهيه، ج ۱، ص ۱۵۹ به بعد.

2.كافى، ج ۱، ص ۱۶۰، ح ۱۳، به نقل از امام صادق عليه السلام .

3.ر.ك: آية اللّه جعفر سبحانى، الالهيات على هدى الكتاب والسنّة والعقل، ج ۳، ص ۱۵۵ به بعد.

صفحه از 244