پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 226

از زمان امام جواد عليه السلام به بعد عرضه مكتوب نيز شكل گرفته است. ۱ كه در زمان امام هادى و امام عسكرى عليه السلام نيز ادامه يافت. عرضه مجموعه هاى حديثى در اين دوران نيز رواج دارد كه مى توان به عرضه كتب بنى فضال و همچنين كتاب يوم و ليلة يونس بن عبدالرحمن اشاره كرد. ۲
در زمان غيبت صغرا، انحصارا از طريق مكاتبه، عرضه حديث بر امام انجام مى شده است؛ همچنان كه بر نواب خاص امام نيز حديث عرضه شده و مورد تأييد آنها قرار گرفته است.
آن گاه كه شلمغانى ـ كه از عالمان و وكيل با واسطه امام بود ـ به انحراف كشيده شد، سؤالى براى عموم شيعيان پديد آمد كه با كتابهاى او چه كنند. ظاهرا كتاب تكليف او از كتابهاى رايج در بين شيعيان بود. اين مشكل به نائب خاص امام عليه السلام ، حسين بن روح، گزارش شد.
عبداللّه كوفى مى گويد: از شيخ ابوالقاسم حسين بن روح، درباره كتب ابن ابى العزاقر سؤال شد؛ پس از آنكه توقيع لعن او از جانب امام زمان عليه السلام صادر شده بود. به شيخ گفته شد: با كتب او چه كنيم در حالى كه در همه خانه ها وجود دارد؟ حسين بن روح گفت: (در متن ديگر آمده است كه كتاب را خواست و تمامى آن را خواند و سپس گفت:) همان سخنى را مى گويم كه امام حسن ]عسكرى] عليه السلام درباره كتب بنى فضال فرمود. از امام عسكرى عليه السلام پرسيدند: با كتب آنها [بنى فضال] چه كنيم كه خانه هاى ما مملو از آن است. امام فرمود: روايتهاى آن را بگيريد و آراى آنها را رها كنيد. ۳

1.كافى، ج ۴، ص ۵۲۵، شماره ۸.

2.رجال نجاشى، ص ۴۴۷، شماره ۴۴۵؛ رجال كشى، ج ۲، ص ۸۱۷ شماره ۱۰۳۲.

3.شيخ طوسى، غيبت، ص ۳۸۹.

صفحه از 244