پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 238

حسن بن طريف نيز در نامه اى به امام عسكرى عليه السلام همين سؤال را پرسيده است و امام در پاسخ فرموده اند: پيامبر صلى الله عليه و آله با اين سخن امام على عليه السلام را علامت و معيارى براى شناسايى حزب اللّه در هنگام اختلاف و تفرقه قرار داد. ۱
ـ «يسعى بذمتهم ادناهم»: سكونى گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم: معناى سخن پيامبر صلى الله عليه و آله «يسعى بذمتهم ادناهم» چيست؟
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر سپاهى از مسلمانان گروهى مشرك را محاصره كنند و يكى از مشركين بگويد «به من امان دهيد تا كسى از شما را ببينم و با او مناظره كنم». آن گاه پايين ترين فرد از مسلمانان او را امان دهد، بر همه ـ و حتّى بالاترين فرد مسلمانان ـ لازم است كه امان او را محترم شمارند و بدان وفا كنند. ۲
ـ يزيد بن معاويه شامى مى گويد: بر امام رضا عليه السلام در مرو وارد شدم و گفتم: اى زاده رسول اللّه ! از امام صادق عليه السلام براى ما اين گونه روايت شده است كه فرمود: «لاجبر ولا تفويض بل امر بين الامرين»؛ معناى اين سخن چيست؟
امام فرمود: هر كس گمان كند كه خداوند كارهاى ما را حتمى كرده است (و ما مجبور هستيم آن گونه عمل كنيم) و سپس ما را (براى انجام افعال قبيح) عذاب مى كند، قائل به جبر است و هر كس گمان كندكه خداوند امور مخلوقات و روزى آنان را به (ديگران و ) و حجتهاى خود داده است، قائل به تفويض است و معتقد به جبرْ كافر و معتقد به تفويضْ مشرك است. ۳
ـ «لا يأبى الكرامة الا الحمار»: حسن بن جهم مى گويد: امام كاظم عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام هماره مى فرمود: لطف و كرامت را كسى جز الاغ رد نمى كند. حسن

1.بحار الأنوار، ج ۳۷، ح ۲۲۳.

2.كافى، ج ۵، ص ۳۰، ح ۱.

3.روضة الواعظين، ص ۳۸.

صفحه از 244