2. حقّ از جانب خداوند: حقّ به تمام معنى خود و حقّ المبين مُجسَّد بعد از رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم، على بن ابى طالب عليه السلام است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم از جانب خداوند متعال ولايتش را در طول 23 سال به مردم ابلاغ نمود.
3. كفر ورزيدن: بدترين كفر، كفر ورزيدن به ولايت ولىّ خدا است كه از جانب خداوند متعال براى سعادت بشر، كه هدف خلقت است، نصب گرديده است. (در ضمن مى توانيم اين حديث شريف را از قبيل تفسير به مصداق اتم و اكمل نيز بدانيم).
همين مضمون در روايت ديگرى از حضرت عبدالعظيم عليه السلام به سندش از امام باقر عليه السلام رسيده است كه فرمود: جبرئيل اين آيه را اين گونه نازل كرده است: «فَأَبى أَكْثَرُ النّاسِ [بولاية علىّ] إِلاّ كُفُوراً»^۱ . آن گاه فرمود: اين آيه را جبرئيل اين گونه نازل كرده است: «وَ قُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ [فى ولاية علىّ] فَمَنْ شاءَ فَلْيُؤمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ إِنّا أَعْتَدْنا لِلظّالِمِينَ [آل محمّد] ناراً»^۲ . ^۳
بايد توجه داشت كه مقصود امام عليه السلام از اين گونه تعبيرات ادعاى وجود تحريف در قرآن نيست؛ بلكه امام عليه السلام اشاره به نزول تأويلى قرآن داشته است و بطنى از بطون قرآن يا مصداقى از مصاديق بارز آن را بيان فرموده است.

تطبيق برخى از آيات بر مصداق اتمّ و اكمل

در برخى ديگر از احاديث حضرت عبدالعظيم عليه السلام ، به مصاديق بارز و اتمّ و اكمل اشاره شده و اهل بيت عليهم السلام به عنوان آن مصداق معرفى شده اند. مصداق عبارت است از وجود عينى و خارجى يك شى ء. آيات قرآن همان گونه كه معناى ظاهر و باطن