پژوهشي در روايات قرآني-تفسيري حضرت عبدالعظيم حسني - صفحه 18

آنچه به اجمال درباره تفسير قرآن از سوى اهل بيت عليهم السلام حايز توجّه است، از اين قرار است:
1. تمام حقيقت قرآن نزد اهل بيت پيامبر عليهم السلام است. البته اين، بدان معنا نيست كه ديگران نمى توانند از قرآن هيچ درك و فهم درستى داشته باشند.
2. راه درست فهم آيات الهى، از طريق به كارگيرى اصول و قواعدى است كه در فهم يك متن بايد مد نظر داشت. البته كيفيت به كارگيرى آن اصول از سوى معصومين، يگانه راه اطمينان بخش براى فهم درست مى باشد. پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام در طول دوران نزول تا ساليانى بعد، آيات زيادى را تفسير كرده اند و ميراث تفسيرى آنان در اختيار است؛ هرچند در ميان سخنان نقل شده در منابع حديثى، سخنان ناصواب ديگران نيز وجود دارد. در اين ميراثِ تفسيرى، قواعد كلى و نمونه هاى تفسيرى فراوانى وجود دارد و همانها براى روشن شدن راه استفاده از آيات قرآن، كافى به نظر مى رسد.
در روايات عبدالعظيم حسنى عليه السلام ، براى تفسير آيات، از روش استنباط و كاربرد عقل براى تبيين آيات، استفاده از معناشناسى واژه ها، بيان نمودهاى عينى و مصاديق آيات، استفاده شده است كه در پى مى آيد.

1. اجتهاد و تحليل

هرگونه تلاش عقلانى و به كارگيرى قوه فهم و درايت براى درك آيات قرآن و كشف مقاصد آيات و واژه هاى آن را تفسير عقلى و يا اجتهادى مى نامند. ۱
در روش اجتهادى ، مفسر سعى مى كند تا با استفاده از قواعد ادبى و توجّه به كاربرد كلمات و عبارات حقيقى و يا مجازى، از آيات قرآن برداشت به عمل آورد. نيز

1.ر.ك: مناهل العرفان، ج ۲، ص ۵۵ و ۵۶.

صفحه از 69