پژوهشي در روايات قرآني-تفسيري حضرت عبدالعظيم حسني - صفحه 60

شمرده اند، ۱ قابل اعتنا نيست و از اين گذشته، آنچه در آيه افزوده شده، بيان ماى موصول «ما يوعظون» است. به قرينه اينكه اولاً: دستور صريحى در آيه درباره على عليه السلام وجود ندارد تا اين آيه به آن اشاره داشته باشد و ثانياً: به قرينه سياق، مراد از «ما يوعظون»، همين آياتى اند كه در قبل و بعد از همين آيه هستند.
اين نكته را برخى از مفسران نيز يادآورى كرده اند. مؤلف الميزان درباره متعلق «مايوعظون به» نوشته است: « ما يوعظون اشاره به همين احكام ظاهرى است كه به صورت امر آمده است.» ۲
2. كلينى از احمد بن مهران، از عبدالعظيم حسنى، از محمد بن فضيل روايت كرده كه ابوحمزه ثمالى از امام باقر عليه السلام نقل كرده است كه فرمود: «نزل جبرئيل عليه السلام بهذه الآية على محمّد صلى الله عليه و آله هكذا: «فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا [آل محمد حقّهم] قَوْلاً غَيْرَ الَّذِى قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا ]آل محمد حقّهم] رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ» ؛۳
جبرئيل اين آيه را اين گونه بر محمد صلى الله عليه و آله نازل كرد: كسانى كه [به آل محمد] ستم كردند ، سخنى جز آنچه دستور داشتند به جاى آن آوردند، پس ما بر آنها كه (به حق آل محمد) ستم كردند، به سبب كارهاى ناروايى كه مى كردند، عذابى از آسمان نازل كرديم .» ۴
اين روايت به دليل وجود احمد بن مهران، ضعيف است، مضافا اين كه به قرينه ذكر نزول عذاب آسمانى در آن براى كسانى كه تعاليم الهى را تبديل كردند، «آل محمد» در اين عبارت نمى تواند جزيى از آيه باشد؛ چرا كه آل محمد در ميان اقوام گذشته نبوده اند تا مورد ستم واقع شوند و بر آنها عذاب فرود آيد. بنابراين، مراد اين عبارت، بيان و تعميم مصداق آن حتى بر افرادى در ميان آيندگان است و مهم ترين آن

1.معجم رجال الحديث، ج ۴، ص ۱۴۰.

2.الميزان، ج ۴، ص ۴۰۶.

3.بقره (۲) ، آيه ۵۹.

4.كافى، ج ۱، ص ۴۲۳.

صفحه از 69