پژوهشي در روايات قرآني-تفسيري حضرت عبدالعظيم حسني - صفحه 63

و فرمود: «و نزل جبرئيل عليه السلام بهذه الآية هكذا :«وَ قُلِ الْحَقُّ مِن رَبِّكُمْ] فى ولاية علىّ] فَمَن شَاءَ فَلْيُوْمِن وَ مَن شَاءَ فَلْيَكُفُرْ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ [آل محمد] نَاراً» ؛۱ جبرئيل عليه السلام اين آيه را اين گونه نازل كرد: بگو: حق از جانب پروردگار شما است (درباره ولايت على) هركه خواست ايمان بياورد و هركه خواست كافر شود. ما براى ستم كنندگان (به آل محمد) آتشى آماده كرده ايم.»۲
گذشته از ضعف روايت به دليل بودن احمد بن مهران، فراز «فى ولاية علىّ» در داخل آيه مى تواند بيان مصداق «الحق» باشد و مى تواند تأويل باشد؛ چنانكه استرآبادى آن را تأويل دانسته است. ۳
روايتى را على بن يونس بياضى نباطى هم به عبدالعظيم نسبت داده و در كتاب خود با اسناد به امام باقر عليه السلام آورده است و آن چنين است: «فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ كُفُوراً۴بِولايةِ علىّ» و در ادامه افزوده است: «و هكَذا نَزَلَت؛ آيه اين گونه نازل شده است.» و نيز فرمود: آيه «فقُلِ الْحَقُّ مِن رَبِّكُمْ»۵ درباره ولايت على است. ۶
بخش اول اين روايت، در منابع حديثى آمده است، اما در سند هيچ كدام، حضرت عبدالعظيم قرار ندارد. حسكانى، ۷ مجلسى ۸ و استرآبادى ۹ در كتابهاى خود اين روايت را با اسناد مختلفى آورده اند، اما از عبدالعظيم حسنى در آنها نشانى نيست. «فقل» در اين روايت آمده و در قرآن «و قل» ذكر شده است.

1.كافى، ج ۱، ص ۴۲۴.

2.كهف (۱۸) ، آيه ۲۹.

3.تأويل الآيات، ص ۳۷۲.

4.اسراء، همان.

5.كهف، همان.

6.الصراط المستقيم، ج ۱، ص ۲۹۱.

7.ر.ك: شواهد التنزيل، ج ۱، ص ۴۵۶.

8.بحار الانوار، ج ۳، ص ۳۸۱.

9.تأويل الآيات، ص ۲۸۴ و ۳۷۲.

صفحه از 69