زيارت حضرت عبدالعظيم حسني (ع) - صفحه 31

شيخ صدوق و شيخ طوسى به تصديق همه علما دو نفر فقيه و اسلام شناس و آگاه به مسائل اسلام هستند؛ يعنى اين دو بزرگوار، هم حديث و هم تفسير و هم عقايد و علم كلام را مى دانستند و آثارشان شاهد اين مدّعى است و اگر ما راجع به زيارت جامعه هيچ نداشتيم جز اينكه شيخ صدوق و شيخ طوسى اين زيارت را در دو كتاب از كتب اربعه نقل كرده و ترغيب كرده اند كه وقتى به زيارت اميرمؤمنان عليه السلام مى رويد اين زيارت را بخوانيد؛ وقتى به زيارت امام هادى عليه السلام و ساير امامان عليهم السلام مى رويد اين زيارت را بخوانيد اين خود دليل روشنى است بر اين كه محتواى اين زيارت با معارف اسلام و مكتب تشيع هماهنگ است و نبايد ما نقل اين زيارت را با بعضى از روايات ديگر مقايسه كنيم و بگوييم چه مانعى دارد كه روايتى محتوايش درست نباشد ولى در كتاب هاى شيخ صدوق و شيخ طوسى نقل شده باشد. زيرا اين روايتى است كه خطاب به امامان خوانده مى شود، اين خيلى خامى است كه كسى بگويد در عين اينكه مضامين اين زيارت درست نبوده شيخ طوسى فرموده بخوانيد و به امام رضا عليه السلام و ساير امامان عليهم السلام خطاب كنيد. خودِ اينكه اين دو بزرگوار، كه دو اسلام شناس ممتاز اسلام و مكتب تشيع هستند، اين زيارت را در دو كتاب از «كتب اربعه» شيعه نقل كرده اند بهترين دليل است كه اين مضامين با محتواى آن چه پيغمبر راجع به ائمه عليهم السلام فرموده است هماهنگ است.
ثانياً سند اين روايت اين طور است: شيخ صدوق از سه نفر از مشايخش على بن احمد بن محمد بن عمران الدّقاق، محمد بن احمد سنانى و حسين بن ابراهيم بن احمد بن هشام نقل كرده است و اين سه نفر از محمد بن ابى عبداللّه كوفى نقل كرده اند كه در كتاب هاى رجال اصيل شيعه توثيق شده و محمد بن ابى عبداللّه از محمد بن اسماعيل برمكى نقل كرده كه او هم در كتاب هاى رجال قديمى شيعه توثيق شده است.
بلى موسى بن عمران نخعى كه خودش از امام هادى عليه السلام زيارت را نقل كرده، در

صفحه از 44