موعظه مفصلى را حضرت عبدالعظيم از امام على عليه السلام نقل مى فرمايد كه به دليل طولانى بودن، قسمتى از آغاز و پايان خطبه را مى آوريم: «ترصَّدوا مواعيد الآجال و باشروها بمحاسن الأعمال... [و پايانش چنين است: ]مِن مِثل هذا فليَهْرَب الهاربون، إذا كانت الدار الآخرة لها يعمل العاملون۱؛منتظر و مترصد وعده هاى اجل باشيد و آن را با اعمال حسنه همراه سازيد... آنان كه اهل فرارند، براى روزى مثل صحنه پرهراس قيامت فرار كنند و اهل عمل، براى خانه آخرت تلاش كنند».
3. كيفر كردار
ورود انسان هاى صالح به بهشت برزخى و انسان هاى بدكار به دوزخ برزخى، از هنگام مرگ شروع مى شود و پس از حشر و نشر و حساب و كتاب، زمان ورود به بهشت و جهنم در قيامت كبرى فرا مى رسد؛ همان گونه كه حضرت امير عليه السلام مى فرمايد: «طوبى لِمَنْ ذَكَر المَعاد و عمِلَ للحِساب...».۲؛خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد و براى حسابرسى قيامت كار كند». نيز مى فرمايد: «اليومَ عملٌ و لا حِساب و غَدَاً حِسابٌ و لا عَمَل۳؛امروز وقت كار است نه محاسبه و فرداى قيامت هنگام حساب است نه عمل».
از آنجا كه هر كارى اثرى دارد و نتايج و آثار كردارها حقيقى، عينى و تكوينى است نه صرفاً اعتبارى و قراردادى، در همين دنيا نيز شمّه اى از نتايج اعمال ظاهر مى شود و مكافات و بازتاب كارها دامنگير ما مى گردد.
آنقدر گرم است بازار مكافات عملگر به دقت بنگرى هر روز روزِ محشر است
همين ديدگاه، امتياز بسيار مهمى است در فلسفه اخلاق اسلامى كه آن را از فلسفه اخلاق در ساير مكتب ها جدا مى كند.
1.مسند عبدالعظيم حسنى، ح ۲۸؛ امالى طوسى، ص ۶۵۲.
2.نهج البلاغه، كلمات قصار، ش ۴۴.
3.همان، خطبه ۴۲.
