بلكه مى توانيم قول چهارمى در مسأله قرار دهيم و آن « سكوت » مى باشد ؛ چرا كه اكثر منابع شرح حال وى در اين باره اشاره نكرده اند يا تصريح به معلوم نبودن تاريخ رحلت آن جناب نموده اند .
قول اول : سال 250
واعظ كجورى در جنة النعيم ۱ مى فرمايد :
و بدان به ترتيبى كه ابوالحسن على بن الحسين مشهور به مسعودى كه در سنه سيصد و سى معاصر خلفاء بنى عبّاس بوده است در كتاب مروج الذهب و عقد الجواهر ترتيب خلفاى بنى عباس را نوشته است : بعد از مأمون ملعون معتصم باللّه ، و بعد از وى معتز باللّه را ذكر كرده تا خليفه معاصر زمانش مطيع باللّه را بيان نموده است . چون ادراك زمان حضرت جواد و حضرت هادى و حضرت عسكرى عليهم السلام را حضرت عبدالعظيم نمود معلوم مى شود كه آن بزرگوار با اين هفت نفر خلفاء جائرين معاصر گرديد :
اگر چه معتزّ ايّام خلافتش اندك بود ۲ در زمان وى در رى وفات يافت يا كشته شد . و داعى ديده ام سلطان جائرى كه در حديث است حضرت عبدالعظيم از رى هجرت كرد و فرار نمود معتزّ باللّه است .
و بدان كه معتز موسوم به زبير بود و پسر متوكّل است و مادرش موسومه به قبيحه ۳ و شانزده ساله بود كه بر سرير خلافت نشست و چهار سال و شش ماه بعد از
1.جنة النعيم، ج ۳، ص ۲۶۵ ـ ۲۶۶ ( چاپ محقق ) .
2.درباره احوال معتزّ عباسى رجوع شود به : سير اعلام النبلاء، ج ۱۲، ص ۵۳۲ ترجمه ۲۰۷؛ تتمة المنتهى، ص ۲۵۱ ـ ۲۵۵ .
3.وى از زنان رومى و زيبا روى بوده و از باب نامگذارى به اسم ضد ، او را قبيحه ناميدند . ( نقل از حاشيه رياض المسائل، ج ۲، ص ۱۵).
