كوچ مسافر رى - صفحه 230

و پنج مى شود ۱ از آن جائى كه روايتى صريحاً داعى در سنه وفات حضرت عبدالعظيم نديده بود ؛ لهذا از قراين و نظاير اخبار بدين گونه استنباط نمود ، واللّه العالم بحقايق الاحوال و إليه المبدأ والمآل .
خراسانى، صاحب منتخب التواريخ ۲ نيز ، اين قول را نقل كرده و مى نويسد : از روح و ريحان چنين استفاده مى شود كه ايشان در حدود سنه 250 از دنيا رحلت فرموده اند .

قول دوم : سال 254

محقق خبير سيد عبدالعزيز طباطبائى قدس سره نيز به سال 254 در رحلت آن جناب تصريح كرده است ۳ ولى مستند قول خويش را نقل نكرده است .
با توجه به مطالب قبل ، بعيد است در همان سالى كه حضرت هادى عليه السلام شهادت يافته ، در همان سال هم امر به زيارت حضرت عبدالعظيم عليه السلام كرده باشد با توجه به اين نكته كه بايد آن جناب در رى صاحب مزارى بوده باشد .

قول سوم : سال 252

قول شاه عبدالعظيمى در نور الآفاق است كه نيمه شوال سال 252 باشد . اين قول را به كتابهاى نزهة الابرار برزنجى و طبقات الاشراف مكى و مناقب العترة ابن فهد نسبت داده بود ، چنانچه در تاريخ تولد آن حضرت نيز از اين سه كتاب نام برديم .
از نزهة الأبرار نيز نقل كرده كه حضرت عبدالعظيم عليه السلام درك محضر امام رضا و امام جواد و امام هادى عليهم السلام را نموده و از اصحاب آنها بوده و از آنان روايت نقل كرده است ، و امام حسن عسكرى عليه السلام را نيز در كودكى آن حضرت درك كرده است .

1.چنانچه مرحوم شيخ عباس قمى در تتمة المنتهى، ص ۲۵۳ ـ ۲۵۴ بدان اشاره كرده است .

2.منتخب التواريخ، ص ۶۸۸ .

3.الطبقات الكبرى: ۶ / ۲۵، تهذيب الكمال: ۲۱ / ۵۹۷ / ۴۳۵۳، المعارف: ۲۹۱.

صفحه از 286