كوچ مسافر رى - صفحه ۲۳۷

معناى لغوى شهيد :

« شهيد » از اسماء مبالغه است به معناى شاهد و حاضر ۱ يعنى كسى كه چيزى از او پنهان نيست ، و شهيد در اسماء الهى به همين معناى لغوى است يعنى همه چيز براى او آشكار است و لا يخفى عليه شى ء ۲ .
همچنين شَهِدَ به معناى « نَطَقَ بالشهادة ، أى أشهد ان لا اله الا اللّه » نيز آمده است ۳ .
استشهاد نيز به معناى شهادت و قتل فى سبيل اللّه است و به صيغه مجهول ( اسْتُشْهِدَ ) گفته مى شود ، گرچه عوام آنرا به صيغه معلوم مى خوانند .
اما معناى اصطلاحى كه احكام فقهى بر آن بار مى شود ۴ « من قتل مجاهداً فى سبيل اللّه » مى باشد يعنى كسى كه در راه جهاد فى سبيل اللّه كشته شود . و جمع آن « شهداء » مى باشد ۵ .

وجه تسميه شهيد :

در وجه تسميه شهيد نيز چند وجه گفته شده :
۱. خداوند و ملائكه شهادت مى دهند كه او اهل بهشت است .
۲. شهيد زنده است و نمرده پس كأنه شاهد و حاضر است .
۳. ملائكه رحمت شاهد او هستند .
۴. شهيد در راه خدا به حق شهادت داده تا كشته شده است .

۱.البته بنا بر بعضى از وجوهى كه در معناى شهيد خواهيم گفت شهيد به معناى مشهود يعنى اسم مفعول است نه شاهد كه اسم فاعل باشد .

۲.بنگريد به : النهاية، ابن اثير، ج ۲، ص ۵۱۳ ماده ( شهد ) .

۳.تكملة المعاجم العربية، ج ۶، ص ۳۶۷ به نقل از محيط المحيط .

۴.درباره احكام فقهى شهيد مانند عدم غسل و كفن ، علاوه بر كتابهاى فقهى ، به احاديث مرويه در ابتداى بحار الانوار، ج ۸۲ رجوع شود .

۵.النهاية، ج ۲، ص ۵۱۳.

صفحه از ۲۸۶