كوچ مسافر رى - صفحه 248

و آنچه از مرحوم شيخ فخرالدّين در اوّل همين كتاب اشاره به شهادت آن بزرگوار شد نيز منقول از آن كتاب بود .
و جمعى از اهل علم و فضل از داعى خواهش نمودند كه مراجعه در كتب بيشتر شود شايد خبرى جز آنكه در كتاب سابق الذكر مسطور است به دست بيايد و راوى آن هم معين باشد ، تاكنون به قدر وسع جد و جهد كرده خبرى نيافتم كه صريحاً دلالت بر شهادت آن بزرگوار نمايد و الاّ در اين اوراق مى نوشتم ، بلكه مى توان گفت : عبارت صحيح كه فرمودند : « مَرض ومات » معارض است با قول قيل ، چون آن قول معلوم است و راوى هم موثق و ضابط و عادل تعارض مى كند با اين قول مجهول .
بلى ، اگر مرحوم شيخ اين قول را مجهولاً نسبت نمى داد و خبرى محذوف الاسناد ذكر مى فرمود مى توان گفت : در اين گونه موارد تسامح جايز است اگر چه قول مجهول هم چنين است فرقى چندان نمى كند ، پس اعتناء مرحوم شيخ دلالت بر جواز ذكر اين گونه اخبار مى كند .
على اىّ حال، بنابر اين قول مى توان گفت: يك جهت درعلوّ رتبت عبدالعظيم شهادت اوست و بر حسب اخبار وآثار وحكومت عقل ونقل هر يك از اخيار كه به درجه شهادت فايز گرديدند و درك ثواب شهادت نمودند مقام و مرتبه ايشان اعلى و اوفى شد .
و به اين بيان توان ثابت كرد علوّ مقامات و درجات ائمّه دين عليهم السلام را كه به روايت صحيحه مقتول يا مسموم شدند ۱ چنانكه شيخ طريحى در اول كتاب مذكور بيانى ذكر فرموده است ، خوب است بعينها بنويسد :
عن الصدوق عليه الرّحمة : انّ جميع الائمّه خرجوا من الدنيا على الشهادة ، قتل علىّ فتكاً ، وسمّ الحسن سرّاً ، وقتل الحسين جهراً ، وسمّ الوليد عبدالملك زين العابدين ،

1.در بحار، ج ۵۰، ص ۲۳۸ ذيل حديث ۸ نيز بدين مطلب اشاره شده است ، و در روايتى منقول از امام ثامن ضامن حضرت رضا عليه السلام آمده كه فرمودند : «واللّه ! ما منا إلاّ مقتول شهيد » . بنگريد به : من لا يحضره الفقيه، ج ۲، ص ۵۸۵ ح ۳۱۹۲؛ عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۸۷ ح ۹ .

صفحه از 286