كوچ مسافر رى - صفحه 259

ما زنده است ، و عمر جواب داد : بل عوجِلَ أبوكم وربِّ الكعبة ، پس از آن بعضى بر عمر بن عبدالعزيز طعنه مى زدند كه : دفن سليمان حياً ۱ .
اينك مائيم و دو قول مخالف : قول اول كه مى گويد : « مرض و مات » و قول دوم كه مى گويد : « دفن حيّاً » .

قول فخر رازى

علاوه بر قول ابن شهرآشوب ( در گذشته 588 ) كه قديمترين مصدر قابل استناد در مورد شهادت حضرت عبدالعظيم مى باشد به قول صاحب كتاب «الشجرة المباركة» نيز برخورد مى كنيم . عبارت وى چنين است :
عبدالعظيم . . . وقتل بالرى ، و مشهده بها معروف و مشهور . .
نويسنده مقاله « آشنايى با حضرت عبدالعظيم و مصادر شرح حال او » احتمال داده كه شايد بجاى « وقتل » ، عبارت « وقيل » بوده است كه در اين صورت ، صاحب كتاب «الشجرة المباركة» از قائلين به شهادت حضرت عبدالعظيم عليه السلام نمى باشد .
نگارنده گويد : اى كاش ، نويسنده محترم عبارت قبل از « وقتل بالرى » را نيز نقل مى فرمودند تا مشخص شود كه واو بر چه چيزى عطف شده است . ظاهر عبارت با توجه به احتمال مذكور آن است كه در مدفن يا محل زندگى حضرت عبدالعظيم عليه السلام دو قول است ، قول اول كه قويتر است ومحل آن در عبارت نيامده است ، وقول دوم كه ضعيفتر است آن است كه حضرت در رى زندگى مى كرده و يا دفن شده اند .
اما اگر مدفن مراد باشد : تا جايى كه نگارنده مى داند هيچ كس در مدفن آن حضرت تشكيك نكرده است ، وهمه بر يك قول متفّق جازمند كه مدفن وى در رى همان بارگاه فعلى مى باشد .
و اگر محل زندگى باشد : بنا به گفته مورخان ، آن حضرت در مدينه و عراق درك

1.بحار الانوار، ج ۳، ص ۶۴ .

صفحه از 286