كوچ مسافر رى - صفحه 265

علاوه بر اينكه خودش نيز اين مطلب را به قول قيل نسبت داده است كه مشعر به ضعف قول است .
به عبارت ديگر : با توجه به دو نسخه از «مثالب» كه عبارت مذكور در آن واقع است و نسبت به «قيل» داده نشده بلكه جزما نسبت شهادت به حضرت عبد العظيم عليه السلام داده شده ، ولى صاحب منتخب در نقل عبارات شهر آشوب به اين مطلب كه رسيده لفظ « قيل » را اضافه كرده است . بنابراين طريحى نظر به قول علماى رجال مانند نجاشى و شيخ داشته و مى توان گفت : خود طريحى قائل به موت طبيعى بوده و شهادت را به نحو قولى قيل كه خود بدان قائل نيست نقل كرده است .

بررسى كلام ابن شهر آشوب :

اما ابن شهر آشوب ، قدمت و قول او حجّيّت بلا كلام دارد ، منتها تنها مطلبى كه در بين هست اين است كه ابن شهر آشوب مطلب تاريخى مذكور را از كجا نقل كرده است و مستند وى چه كتاب يا كتابهايى بوده است ؟
بايد بدين نكته توجه داشت كه موارد زيادى در مثالب و مناقب وى ديده مى شود كه مطالب روايى يا تاريخى متضاد را به نقل از منابع گوناگون گرد آورده است البته به جهت حفظ تاريخى و استناد به برخى از مطالب آن . به عبارت ديگر همان گونه كه مرحوم مجلسى و ديگر محدثان ، روايات فراوانى نقل كرده اند كه تضاد ظاهرى يا واقعى با يكديگر دارند و مراد آنها حفظ احاديث بوده نه اقرار به تمامى آنها ، ابن شهر آشوب نيز همين حكم را دارد . بنا بر اين اگر شهادت حضرت عبدالعظيم معتَقَد ابن شهر آشوب باشد ما نيز مى توانيم آن را بپذيريم ولى اگر صرف نقل از ديگران باشد آنگاه بايد آن مصدر نيز مورد توجه قرار گيرد .
در مقام ، ابن شهر آشوب قبل و پس از اين عبارت نام « تاريخ » را آورده كه از آن متأسفانه اطلاعى در دست نداريم و احتمال مى رود مطلب مربوط به حضرت

صفحه از 286