« در اين سه سال پسر جستان فرمانرواى ديلم با احمد بن عيسى علوى و حسن بن احمد كوكبى به رى هجوم بردند و كشتار كردند و اسير گرفتند . وقتى آهنگ رى كردند عبداللّه بن عزيز عامل آنجا بود كه بگريخت . مردم رى بر دو هزار هزار درم با آنها صلح كردند كه بدادند و پسر جستان از رى برفت . ابن عزيز سوى آنجا بازگشت و احمد بن عيسى را اسير گرفت و وى را به نيشابور فرستاد » ۱ .
در اين حال قارن عاصى شد و حسن بن زيد به دفع او قيام كرد و در 254 تصميم گرفت گرگان و خراسان را نيز مسخر سازد ، ولى معتزّ خليفه عباسى دو تن از سرداران ترك خود را با سپاهى فراوان به طبرستان فرستاد . آنها رى و قزوين و سارى و آمل را گرفتند . تا سال 271 رافع بن هرثمه در خراسان مدعى عمرو ليث بود و در اين سال مغلوب عمرو شد و متوارى مى زيست ، تا سال 272 كه شنيد محمد بن زيد از حاكم رى كه تركى بود از دست نشاندگان بنى عباس شكست يافته ، موقع را مغتنم شمرد و به تحريك اسپهبد رستم بن قارن به گرگان حمله برد . در اين تاريخ از مردم ديلم كمك گرفت و رافع بن هرثمه را از طبرستان بيرون كرد ، ولى به علت تعداد زياد دشمنان كه به رافع ملحق شده بودند حريف او نشد ، تا وقتى كه رافع چند بار از لشكريان خليفه در رى و از سپاهيان عمرو ليث شكست خورد .
چنانچه ملاحظه كرديد در اين تواريخ نامى از جناب عبدالعظيم حسنى به ميان نيامده است و با توجه به موقعيت عظيم آن حضرت ، سكوت تاريخ و كتب رجال درباره شهادت قابل توجيه نيست .
دومين مؤيد شهادت
ممكن است در باره شهادت حضرت عبدالعظيم به كلام امام هادى عليه السلام نيز درباره وى استناد شود كه حضرت ترغيب فرموده كه به زيارت او برويد ، و اين به جهت مظلوميت و شهادت حضرت در رى بوده است .
1.ترجمه تاريخ طبرى، ج ۱۴، ص ۶۲۶۲ .
