كوچ مسافر رى - صفحه 280

وقبلاً توضيح داديم كه عبارت « مرض و مات » با شهادت قابل جمع نيست . بنابراين مى توان از مجموع عبارات صاحب بن عباد قطع حاصل كرد كه وى قائل به شهادت حضرت عبدالعظيم عليه السلام نبوده است .
علاوه بر اينكه مناسب بود در صورت قائل بودن به شهادت حضرت ، نحوه آن را نيز توضيح مى داد .

احتمال سوم: موت در اثر وقوع زلزله

تا كنون دو احتمال درباره كيفيت رحلت سيد عبدالعظيم حسنى عليه السلام والتكريم ذكر كرديم :
1. مرگ طبيعى، پس از بيمارى .
2. شهادت .
احتمال سومى كه در مقام هست آن است كه : شهر رى از دير باز به علت آنكه بر روى گسلى زلزله خيز واقع شده ، زلزله هاى مهيبى در آن روى داده است . از جمله آن زلزله ها يكى در سال 241 هجرى بوده است كه ابن اثير در الكامل مى گويد : يك زلزله سخت در شهر رى واقع شد كه خانه ها را ويران كرد و بسيارى از مردم كه عده آنها بى شمار بود زير آوار كشته شدند ، مدت چهل روز آن زلزله تكرار شد و زيان بسيارى رسانيد ۱ .
چند سال بعد ، زلزله مهيب ديگرى در سال 249 هجرى روى داد . ابن اثير در حوادث اين سال مى نويسد : يك زلزله بسيار سخت در شهر رى واقع شد . بسيارى از خانه ها با زمين لرزه ويران و بسيارى از مردم آن سامان كشته شدند . كسانى كه زنده ماندند از درون شهر خراب شده گريختند ، به خارج شهر رفته و زير آسمان زيست كردند ۲ .

1.كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران ، على بن اثير ، ابوالقاسم حالت، ج ۱۱، ص ۲۴۶ ( نقل از : رى عروس البلاد ، تدوين فرماندارى شهر رى ، سال ۱۳۷۳ ص ۵ . همچنين الكامل ( عربى )، ج ۷، ص ۵۳ چاپ ليدن به نقل از تعليقات ديوان قوامى رازى ص ۱۷۴ ـ ۱۷۵ .

2.كامل ابن اثير، ج ۱۱، ص ۲۹۱ ، نقل از : رى عروس البلاد، ص ۵ .

صفحه از 286