احكام كيفري قرآن درمكاتب فقهي اسلامي به روايت ابوالفتوح رازى - صفحه 14

مى كند. وى در مباحثى كه مربوط به موضوع ماست، بيش از صد بار از شافعى، بيش از هشتاد بار از ابوحنيفه، و بيش از چهل بار از مالك نام مى برد و نقل رأى مى كند. همچنين بيش از ده بار از فقهايى چون: احمد بن حنبل، حسن بصرى، اوزاعى، داوود ظاهرى، ابويوسف، ابراهيم نخعى، محمد بن حسن شيبانى، سفيان ثورى، و مفسرانى چون: زهرى، عبداللّه بن عباس و قتاده سخن به ميان مى آورد. در كنار اين اقوال، نظر عالمان شيعه را با الفاظ «نظر ما»، «نظر اصحاب ما»، و مانند اينها بيان مى كند و گاه به نفع آنها استدلال نيز مى آورد. با اين همه، در همه نقلها جانب ادب را نگاه مى دارد و در نقل آرا بدون تعصب و پيش داورى عمل مى كند.
چنان كه گفته شد، ابوالفتوح فقط از فقهاى اهل سنت به اسم نام مى برد و از فقيهان شيعه ذكر چندانى نمى كند. از سوى ديگر، فقها و شخصيتهاى مذكور در اين بخش غالبا عالمان سه سده اول اند و از عالمان سده هاى چهارم و پنجم و اوايل قرن ششم ــ كه زمان تأليف كتاب است ــ ذكر چندانى به ميان نمى آيد.
برخى از صحابه، تابعين و فقهايى كه در اين بخش از آنها ذكر رأى شده است، به قرار زيرند. گفتنى است كه وى گاه افراد را با اسم تنها و بدون كنيه و لقب آورده است و ازاين رو، به طور يقين نمى توان گفت كه منظور وى كيست:
1. اميرالمؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام؛
2. ابوبكر (خليفه اول)؛
3. عمر بن خطاب (خليفه دوم)؛
4. عثمان بن عفان (خليفه سوم)؛
5. زيد بن ثابت (م 45)، صحابى و مفسّر معروف؛
6. عبداللّه بن عباس (م 68)، صحابى، فقيه و مفسر سرشناس؛
7. مغيره ابن شعبه (20 ـ 50)، از مشاهير صحابه؛
8. انس بن مالك (م 91 يا 93)، از صحابه؛

صفحه از 71