56. ابن زيد، (احتمالاً) خارجة ابن زيد (م 99)، تابعى و از فقهاى سبعه مدينه [يا] عبداللّه بن زيد بن عمرو (م 107)، از فقيهان تابعى بصره؛
57. زفر، ابوالهذيل زفر بن الهذيل (110 ـ158)، از اصحاب ابوحنيفه؛
58. عثمان بتى، فقيه بصره؛
59. حسن بن زياد، (احتمالاً) ابوالحسن على بن زياد (ف 183)، فقيه و محدث مالكى، شاگرد مالك؛
60. ابوحامد اسفراينى، احمد بن محمد(344ـ 406)، فقيه بزرگ شافعى.
نقلهاى اين مقاله براساس نسخه اصلاح شده دكتر محمدجعفر ياحقى و دكتر محمدمهدى ناصح كه بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى در بيست جلد منتشر كرده است، آمده است. در مورد اين چاپ بايد يادآورى كنم كه به رغم زحمت و تلاش فراوان مصححان محترم، با تأسف كتاب هنوز از اشكالاتى، به ويژه در پاراگراف بندى و جمله بندى رنج مى برد. به نظر مى رسد كه مصححان محترم به ارتباط درونى جملات و بندها توجه چندانى نداشته اند و بيشتر بر مفردات متمركز شده اند.

بخش اول: حدود

بر اساس آنچه مفسران و فقها در مباحث احكام فقهى قرآن يا آيات الاحكام آورده اند، چهار بزه صراحتا در قرآن نهى و براى آنها مجازات تعيين شده است كه عبارت اند از سرقت، محاربه، زنا، و قذف. ابوالفتوح رازى در تفسير روض الجنان در ذيل آيات مربوط، به تفصيل به احكام اين گناهان پرداخته، آرا و اقوال صاحبان مكاتب فقهى مختلف و مفسران را نقل مى كند. در جاى جاى اين مباحث نيز احكام كلى اى كه راجع به همه حدود است، ذكر مى شود. برخى از اين احكام بدين قرارند:
1. اجرا كننده حدود: « «فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ...»^۱ اين خطاب اگرچه