و معلوم نيست كه اگر شافعى تفصيل را قبول ندارد، در همه موارد فوق حكم به قتل مى كند يا حد؟ ابوحنيفه مى گويد: در اين موارد بر او حد نيست. ۱
4. تازيانه
براى حد زدن بر مرد بيمارى كه زنا كرده و از سلامت وى مأيوس اند، «صد شاخ شمش ببايد گرفت و درهم بستن و يك بار بر وى زدن بر وجهى كه مودّى نباشد به اتلاف.»
اگر مرد آزاد بكر را چهار بار حد زنند و باز زنا كند، در بار پنجم كشته مى شود، و بنده در بار هشتم كشته مى شود. و در روايتى است كه بنده در بار چهارم كشته مى شود. و فقها جملگى در اين باب خلاف كرده اند و گفته اند بر بنده هماره همان حد تازيانه است؛ هرچند بار كه تكرار شود. ۲
5 . مجازاتِ منسوخ
در يكى از آيات قرآن در مورد زن زانيه، به حبس در منزل حكم شده است:
«وَاللاّتِي يَأْتِينَ الْفاحِشَةَ مِنْ نِسائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتّى يَتَوَفّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِيلاً. وَالَّذانِ يَأْتِيانِها مِنْكُمْ فَآذُوهُما فَإِنْ تابا وَأَصْلَحا فَأَعْرِضُوا عَنْهُما إِنَّ اللّهَ كانَ تَوّاباً رَحِيماً»۳ .
بيشتر مفسران آيه را منسوخ مى دانند. «در اول شرع چنان بود كه چون زنى زنا كردى و چهار گواه بر او گواهى دادندى، حكم او آن بود كه او را در خانه باز داشتندى تا به مردن. چون آيت حد آمد و حكم رجم، اين آيت منسوخ شد.» ۴
مراد به فاحشه در آيه زناست. در اين صورت، با گواهى چهارنفر، ايشان را در خانه حبس كنيد تا مرگ ايشان برسد يا خدا راه و حكمى براى ايشان پديد آورد. ۵
1.روض الجنان، ج ۱۴، ص ۷۴.
2.همان، ص ۸۷ .
3.نساء (۴): آيات ۱۵ ـ ۱۶.
4.روض الجنان، ج ۵، ص ۲۸۶.
5.همان، ص ۲۸۷.
