چهارم: قذف

آيه چهارم سوره نور مستند حرمت و مجازات قذف يا فريه است:
«وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ الُْمحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمانِينَ جَلْدَةً وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَداً وَ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ» ؛ «و آنان كه تهمت كنند زنان پارسا را، پس نيارند چهارگواه، بزنى ايشان را هشتاد تازيانه، و نپذيرى براى ايشان گواهى هرگز، و ايشان ايشان فاسقان اند.» ^۱

الف) تعريف

«حق تعالى در اين آيت حكم قاذف و حد او را بيان كرد، گفت: و آنان كه ايشان محصنات را ـ يعنى عفايف را و زنان پارسا را ـ كه ايشان خود را احصان و صيانت كرده، قذف كند و رمى كند به تهمت زنا، گويد: يا زانيةُ؛ اى زنا كننده! يا گويد: زنا كردى، و همچنين اگر مردى پارساى بى گناه را گويد: يا زانى! او زَنيتَ، آنگه بر آن دعوى كه گفته باشد، چهارگواه نيارد تا گواهى دهند بر آنكه اين گوينده راست گفت و اين مرد با اين زن زنا كرد و به معاينه ديديم كَالميل فى المُكحُله، والا اين گوينده را هشتاد تازيانه بايد زدن... به اتفاق هر يكى را از ايشان هشتاد تازيانه زنى. آن گه حكم كرد كه گواهى ايشان قبول مكنى هرگز مادام تا توبه نكرده برخلافى كه هست ميان فقها... و ايشان فاسق باشند. [پس در اين آيه] اين سه حكم كرد ايشان را: يكى وجوب حد، و يكى نفى قبول شهادت، و يكى نام فسق.» ^۲
ابوالفتوح رازى پس از اين بيانِ تعريف گونه از قذف، حكم قذف را در نظر اصحاب ما چنين بيان مى كند: اگر مرد يا زن بالغ و عاقل، چه كافر و چه مسلمان، چه آزاد و چه بنده، به مرد يا زنى بگويد اى زانى! يا اى لايط! يا دشنامى دهد كه مشتمل بر اين معنا باشد، به هر زبان كه باشد، به شرط آنكه عالم باشد به آن لغت و به