نيست؛ مثلاً اگر با سنگ بزرگ يا آهن كه به عنوان سلاح استفاده نمى شود و چوب و مانند اينها بكشد قصاص واجب نمى شود؛ بلكه بايد آلت قتل عمود آهنين باشد يا وى را در آتش افكند. ۱
2. حسن بصرى و شعبى و نخعى حتى در عمود آهنين و آتش هم قائل به قصاص نيستند. ۲
جالب است كه صاحب تفسير در جاهاى ديگر همان نظر ابوحنيفه را به نامبردگان فوق نسبت داده است، بدون آنكه تمايز اين دو نظر را ذكر كند: «و به نزديك ابوحنيفه اگر نه به آهن كشته باشد، قصاص واجب نبود، و شعبى و نخعى و حسن بصرى هم چنين گفتند.» ۳
3. مذهب اماميه، مالك، ابن ابى ليلى، شافعى، ابويوسف، و محمد بن حسن اين است كه هر چه عادتا باعث قتل شود، قصاص به واسطه آن واجب مى شود. ۴
ب) آلت قصاص
در اينكه قاتل را چگونه بايد قصاص كرد، فقها آراى مختلفى دارند:
1. به نظر فقهاى شيعه و بيشتر فقهاى اهل سنت، قصاص فقط با آهن (مثل شمشير و كارد) جايز است؛ گرچه قاتل در قتل از آلت ديگرى استفاده كرده باشد.
1.روض الجنان، ج ۲، ص ۳۳۲؛ ج ۶، ص ۵۷، ۳۹۴.
2.همان، ج ۲، ص ۳۳۲؛ ج ۶، ص ۳۹۴. به نظر مى رسد كه بر اساس رأى ايشان و نيز ابوحنيفه نوع آلت نمى تواند اماره اى بر عمدى بودن قتل باشد، بلكه عمدى بودن قتل بايد اثبات شود؛ بر خلاف فقه شيعه كه عملِ نوعا كشنده (يعنى به كارگيرى آلت نوعا كشنده) را موجب عمدى تلقى شدن قتل مى داند. بند ب ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامى نيز بر همين اساس مقرر مى دارد: «قتل در موارد زير قتل عمدى است:... . ب) مواردى كه قاتل عمدا كارى را انجام دهد كه نوعا كشنده باشد؛ هرچند قصد كشتن شخص را نداشته باشد.»
3.همان، ج ۶، ص ۵۷؛ و نيز رك: ج ۶، ص ۳۹۴.
4.همان، ج ۲، ص ۳۳۲؛ ج ۶، ص ۵۶ ـ ۵۷ ، ۳۹۴.
