ادريس شافعى متولّد 155ق و متوفّاى 204ق است، و قاسم بن اصبغ متولد 247ق و متوفّاى 340 است؛ يعنى 43 سال بعد از وفات شافعى متولّد شده است. ^۱ دليل اين مطلب اين است كه ابن نديم (438 ق)، كتاب تفسير محمّد بن سائب كلبى را از جمله كتب اوليه تفسير نام مى برد. ^۲
علاوه بر كتبى كه در خصوص آيات الاحكام از علما به جاى مانده است، مفسّران شيعه و سنّى در كتبى كه به عنوان تفسير قرآن به نحو عام نوشته اند، در آيات مربوط به احكام كم و بيش متذكّر احكام مستخرج از آيات شده اند، با اين تفاوت كه هر يك از دو طايفه مبناى فقهى خود را با آيه اثبات نموده اند. از ميان تفاسير شيعه، كه آراى عامّه و خاصّه را بيان و نظر شيعه را از آيه اثبات كرده است، مى توان تفسير تبيان شيخ طوسى (م 460ق) را نام برد كه در ذيل هر آيه كه مربوط به احكام است، آراى غير شيعه را هم آورده است و با استدلال، نظر شيعه را تقويت نموده است. اين نوع فقه پژوهشى را فقه مقارن يا فقه تطبيقى گويند.
فقهاى شيعه كتابهايى را در موضوع فقه نوشته اند؛ مثل سيّد مرتضى (م 436 ق) كه كتاب الانتصار را نوشته است.
محمّد حسن معروف به شيخ طوسى يا شيخ الطائفه (م 460 ق) نيز كتاب الخلاف را نوشته و در آن مسائل مورد اختلاف بين فقهاى شيعه و فقهاى اهل سنّت را بيان و با دلايل مورد قبول عامّه، نظر فقهاى شيعه را اثبات كرده است.
حسن بن يوسف بن علىّ بن مطهّر مشهور به علاّمه حلّى (م 726ق) هم دو كتاب در موضوع فقه تطبيقى نوشت: يكى منتهى المطلب فى تحقيق المذهب و ديگرى تذكرة الفقهاء على تلخيص فتاوى العلماء. او در اين دو كتاب آراى فقهى شيعه را در هر مسئله بيان مى كند، آن گاه نظر فقهاى عامّه را متذكّر مى شود، سپس با دليل مورد قبول عامّه از كتب روايى آنان نظر فقهاى شيعه را اثبات مى كند.