پژوهشي فقهي در تفسير ابوالفتوح رازي - صفحه 82

أعرابى، ما رضيت أن تدعونا إلى عقد الأمر له قعودا حتّى أمرتنا بالقيام، فقال: قيام عزم لا قيام جسم. وقال حريم الهمدانى:

فحدّثت نفسى أنّها أو خيالهاأتانا عشاء حين قمنا لنهجعا
أى حين عزمنا للهجوع» ۱ .
«على بن الحسين المغربىّ گفت: معنى قمتم؟ عزمتم است و قيام در آيت به معنى عزم است و شاعر گفت رشيد را:

ما قاسم دون الفتى ابن أمّهوقد رضيناه فقم فسمّه
رشيد گفت: اعرابى راضى نه اى به آنكه عقد كار او نشسته كنيم تا ما را قيام فرمودى. گفت: قيام عزم، لا قيام جسم وقال حريم الهمدانىّ:

فحدّثت نفسى أنّها أو خيالهاأتانا عشاء حين قمنا لنهجعا
أى حين عزمنا للهجوج» ۲ .
همان طور كه ملاحظه كرديد يك نقل قول از يك نفر، به دو نام آمده است: قول مغربى در تبيان، حسين بن على مغربى آمده و در تفسير ابوالفتوح، علىّ بن حسين مغربى. براى بررسى اين مطلب با مراجعه به كتب رجالى معلوم شد هر دو نام موجود است. نجاشى در رجال ۳ خود در ترجمه هارون بن عبد العزيز مى گويد «او جدّ ابوالحسن على بن حسين مغربى كاتب والد وزير ابو القاسم است». و در جاى ديگرى مى گويد: «حسين بن على بن محمّد بن يوسف وزير ابوالقاسم، از اولاد بهرام گور، مادرش فاطمه دختر ابو عبداللّه محمّد بن ابراهيم بن جعفر نعمانى صاحب كتاب الغيبة است. وى داراى كتابهايى است؛ از آن جمله كتاب خصائص علم القرآن.
با توجّه به اين دو ترجمه روشن مى شود كه آنكه در تبيان آمده، پدر آن كسى

1.روض الجنان، ج ۶، ص ۲۶۷.

2.تبيان، ج ۳، ص ۴۴۹.

3.رجال نجاشى، ص ۴۳۹، رقم ۱۱۸۳.

صفحه از 97