دين و مهارت هاى خويشتندارى جنسى

عباس پسنديده

دانشمندان ، يكى از عوامل موفّقيت را برخوردارى از توان «انتظار كشيدن» دانسته اند و بر اين باورند كه بدون اين عامل ، نمى توان يك زندگى كامياب را رقم زد . افرادى كه توان انتظار كشيدن ندارند و نمى توانند صبر كنند ، كسانى هستند كه هم لذّت هاى آنى و فورى را طلب مى كنند و به آينده نمى انديشند ، و هم خواسته هايشان بايد فورا ارضا شود . در حالى كه زندگى موفّق ، نيازمند صبر و گذشت از لذّت هاى آنى ، براى رسيدن به لذّت پايدار آتى است . افراد فاقد اين توانايى ، هر چند لذّت هاى آنى را به دست مى آورند ، امّا آينده و لذّت هاى پايدار آن را از دست مى دهند . به همين دليل ، دانشمندان ، توان انتظار كشيدن را عامل اساسى موفّقيت مى دانند و در همين زمينه ، از امورى همانند توان منع و بازدارى ، ^۱ به تأخير انداختن ارضاى خواسته ^۲ و مقاومت در برابر وسوسه ، ^۳ ياد مى كنند .
اين نظريه پردازان ، با آزمايشى كه انجام دادند ، نشان دادند كسانى كه در كودكى ، توان انتظار كشيدن و به تأخير انداختن خواسته را آموخته اند ، در بزرگ سالى ، زندگى موفّقى داشته اند و بر عكس ، كسانى كه فاقد چنين نيرويى بوده اند ، در آينده ، خلافكار و بزهكار شده اند .
نكته جالبى كه در اين آزمايش به دست آمد ، وجود روش هايى بود كه كودكان ، براى به تأخير انداختن خواسته هاى خود و بالا بردن توان انتظار كشيدن ، به كار برده بودند . همه آنها به نوعى (نقاشى كردن ، بازى كردن ، صحبت كردن با دوست خود و خوابيدن و...) ، حواس خود را از موضوعى كه بايد نسبت به آن انتظار مى كشيدند (مثل غذاى خوش مزه ، پس از يك گرسنگى طولانى) ، پرت مى كردند .
توان انتظار كشيدن و قدرت بازدارى از خواسته ها ، همان چيزى است كه در ادبيات دين ، تحت عنوان «تقوا» شناخته مى شود ؛ البته در سطحى بالاتر و متعالى تر . آنچه دانشمندان طرح كرده اند ، قاعده اى فراگير بوده و تمام جنبه هاى زندگى را در بر مى گيرد ، كه يكى از آنها «غريزه جنسى» است . آنچه در اين بحثْ مهم است ، روش هاى مؤثّر در بالا بردن توانِ انتظار كشيدن و تحقّق خويشتندارى جنسى است . خويشتندارى ، در هر امرى و از جمله در قلمرو غريزه جنسى ، نياز به كسب «مهارت» دارد . بدون برخوردارى از مهارت ، نمى توان به خويشتندارى دست يافت . يكى از علل مهم ناكامى در خويشتندارى ، برخوردار نبودن از مهارت هاى خويشتندارى است . بنا بر اين ، يكى از مسائل مهم در بحث عفاف ، «مهارت هاى خويشتندارى جنسى» است كه در متون دينى ، فراوان به آن پرداخته شده و در ادامه ، به بيان آنها مى پردازيم .